طراحی دهکده سالمندی رشت با گرایش علوم رفتاری

سالمندی دوران حساسی از زندگی انسان است و توجه به مسائل و نیازهای این مرحله یک ضرورت اجتماعی است. بر این اساس، توجه به طراحی فضاهایی که ارتقادهنده ی سلامت و کیفیت زندگی سالمندان باشند، اهمیت بسزایی می یابد. کیفیت زندگی یک شاخص اساسی برای تمامی سنین بویژه کهنسالان محسوب می شود و پاسخگویی بهینه به نیازهای فیزیولوژیک و روان شناختی می تواند موجبات افزایش این شاخص را فراهم کنند. متاسفانه چنان که شاهد هستیم در خانه های سالمندی وضع موجود کشور بخشی از این ابعاد به ویژه نیازهای روان شناختی مورد غفلت قرار گرفته است. این عدم توجه می تواند موجبات شدت گرفتن افسردگی و متعاقباً افزایش ناتوانی و کاهش کیفیت زندگی سالمندان مقیم در این آسایشگاه ها را ایجاد کند. از آن جایی که طبق پیش بینی اداره ی سلامت سالمندان وزارت بهداشت در ایران چهل سال دیگر، یک سونامی سالمندی رخ خواهد داد؛ ادامه روند کم توجهی به نیازهای روان شناختی کهنسالان در طراحی این خانه ها و پیامدهای ناشی از آن در آینده ای نه چندان دور تبدیل به یکی از مسائل جدی و چالش زا برای جامعه می شود. از این رو این پژوهش تلاش کرده است تا با بهره گیری از روش تحقیق کیفی، ویژگی های دوران سالمندی و فعالیت های مورد علاقه و مناسب برای سالمندان را به خوبی بشناسد، روش های روان درمانی مختلف را بررسی کند و از میان مفاهیم موثر در طراحی خانه های سالمندی، مفاهیمی چون خاطره درمانی، تداعی خاطرات، حس مکان و این همانی با فضا را مطرح کند. سپس با بهره گیری از علوم رفتاری و نتایج به دست آمده از مطالعات نظری، خانه ی سالمندی را به نحوی طراحی کند که علاوه بر تامین نیازهای فیزیولوژیک سالمندان شرایط را برای تامین بخشی از نیازهای روان شناختی آن ها فراهم کند. به نظر می رسد طراحی فضاهای کالبدی به نحوی که با ذهنییات سالمندان همخوان باشد؛ می تواند در تسهیل فرایند این همانی آنان با محیط جدید،تداعی خاطرات و کاهش افسردگی حاصل از زندگی در خانه های سالمندی موثر باشد.