پهنه بندی اقلیم کشاورزی کشت زعفران: شمال استان خراسان رضوی

چکیده زعفران، از خانواده زنبقیان و گرانبهاترین ادویه جهان است که کشت آن در بخشهای وسیعی ازخراسان معمول می باشد. با توجه به نیاز آبی کم و سود مناسب اقتصادی ،کشت آن در بخش های شمالی استان خراسان رضوی، بدون توجه به نیازهای اقلیمی این گیاه در حال گسترش است. این امر موجب کاهش کیفیت و بازده زعفران تولیدی و عدم استفاده صحیح از اراضی کشاورزی می شود. در این پژوهش ویژگی های گیاه شناسی و مراحل مختلف رشد گیاه زعفران با توجه به شرایط اقلیمی ایستگاههای شمال استان خراسان رضوی مورد بررسی قرار گرفت. برای بررسی شرایط اقلیمی، از آمار پارامترهای موثر در کشت زعفران در سطح ایستگاههای سینوپتیک استان طی دوره آماری (88-1373)،استفاده گردیده و داده های ناقص با استفاده از آزمون ران تست و همبستگی مورد باز سازی قرار گرفت. سپس مراحل رشد زعفران در مراحل سه گانه آن با توجه به اقلیم هر منطقه بررسی شد و آستانه های دمای مورد نظر، با استفاده از توزیع نرمال و نرم افزارspss محاسبه شد. درنهایت با استفاده از نرم افزار gis نقشه پهنه های مناسب برای کشت زعفران تهیه شد. نتایج نشان داد مرحله گلدهی زعفران در ایستگاههای مرتفع زودتر از سایر ایستگاهها اتفاق می افتد و نیاز آبی گیاه زعفران در مرحله ابتدایی رشد در هیچ کدام از ایستگاهها تأمین نمی شود. در مرحله رشد رویشی در صورت وقوع آستانه دمایی 18- درجه و کمتر عملکرد زعفران در سال زراعی بعد از آن به شدت کاهش می یابد. تداوم آستانه دمایی 40 درجه و بیشتر تا شهریورماه موجب تأخیر در گلدهی زعفران می شود. کلمات کلیدی: زعفران، اقلیم کشاورزی، پهنه بندی ، دما،یخبندان، شمال استان خراسان رضوی