ارائه یک فرآیند بهینه یابی به منظور کاهش خطا در معادله ی بیلان آب

طی سال های اخیر، افزایش جمعیت، نیاز انسان به منابع آبی را افزایش داده است. شرایط آب وهوایی کره ی زمین نیز به سمتی پیش می رود که دسترسی به منابع آبی را برای انسان محدودتر می کند. بنابراین، برقراری تعادل بین منابع آبی موجود و نیازهای مختلف بشر به آب از چالش هایی است که همیشه مطرح بوده است. یکی از مواردی که در برقراری تعادل نقش موثری بازی می کند داشتن اطلاعات صحیح از احجام آبی موجود و تغییرات آن ها در هر محدوده ی مورد نظر و دوره ی زمانی مشخص و تحلیل آن ها در چارچوب بیلان آب است. با توجه به شرایط هر منطقه، معادله ی بیلان آب آن دارای مولفه های خاصی نظیر بارش، تبخیروتعرق و دیگر موارد می باشد که به صورت مستقل تعیین می شوند. اما به دلیل ماهیت پارامترهای هیدرولوژیک، تخمین هر یک از آن ها با خطا و عدم دقت روبروست که می تواند ناشی از عوامل متعددی در اندازه گیری یا مدل سازی برای تخمین پارامتر مورد نظر باشد. درنهایت، مجموع این خطاها منجر به شکل گیری یک خطای کلی در معادله ی بیلان آب می گردد. هدف این تحقیق حداقل کردن این خطای کلی در یک محدوده ی مطالعاتی و در یک دوره ی زمانی مشخص است. بدین منظور یک سری ضرایب اصلاحی بر مولفه های معادله ی بیلان اعمال می شوند که این ضرایب، بیانگر عدم دقت در تخمین مولفه ی متناظرشان در معادله ی بیلان آب می باشند. در این تحقیق، ضرایب یاد شده برمبنای اطلاعات چند سال متوالی گذشته با استفاده از روش های بهینه یابی جهت به حداقل رساندن خطای معادله ی بیلان تعیین می شوند. نتایج می تواند در تعیین دقیق تر مولفه های معادله ی بیلان آب در سال های بعد مورد استفاده قرار گیرند. روش های پیشنهاد شده بر روی اطلاعات حوزه ی آبریز ازغند واقع در استان خراسان رضوی و در مقیاس زمانی سالانه اعمال شد و ضرایب اصلاحی بر پایه ی اطلاعات سال های آبی 71-70 الی 85-84 تعیین شدند. نتایج حاصل نشان می دهد که روش های در نظر گرفته شده قادرند خطای معادله ی بیلان آب را تا حد زیادی کاهش دهند که این خطا در مدل برتر، در سال های آتی 86-85 الی 88-87 به طور میانگین از 106.15 به 6.36 میلیون مترمکعب کاهش نشان می دهد.