مکانیابی پهنه های کشت محصولات زراعی دیم با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در راستای توسعه پایدار روستایی مبتنی برgis نمونه موردی:بخش رضویه ، شهرستان مشهد

شناخت و درجه بندی توان تولید اراضی به منظور کشت گندم دیم، می تواند به نحوه بهره برداری بهینه از این منابع کمک شایانی بنماید.همچنین با شناسایی پهنه های مستعد کشت دیم و نحوه پراکنش آن ها در مناطق مختلف، می توان توان تولیدی اراضی را مشخص و با اعمال روش های مدیریتی مناسب حداکثر بهره برداری را در کنار کاهش خسارات و آسیب رسانی به طبیعت، به عمل آورد .در این مطالعه اطلاعات خاک،شیب،بارندگی،جهت ناهمواریها،زمین شناسی ،دما و سطوح ارتفاعی در سطح بخش رضویه مطالعه شد.برای این منظور، لایه های اقلیمی و سایر لایه های مورد نیاز این تحقیق با استفاده از اطلاعات موجود، در محیط gis به صورت بانک اطلاعاتی تهیه و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. پس از تهیه لایه ها، با تلفیق نقشه های به دست آمده در محیط نرم افزار، پهنه های مستعد جهت کشت گندم دیم در منطقه مشخص شد.بنابراین، هدف اصلی این تحقیق، بررسی نقش عوامل مختلف تاثیر گذار بر پهنه یابی مناطق مناسب جهت کشت گندم و مکان های مناسب برای کشت گندم دیم در منطقه است. کشت گندم دیم در تامین غذای مورد نیاز کشور از اهمیت بسزایی برخوردار است.توان اقلیمی برای تولید زراعی اراضی عمدتا تحت تاثیر مقدار،توزیع باران و نیاز آبی گیاهان می باشد. این پژوهش از نوع کاربردی و روش آن نیز توصیفی - تحلیلی است. دراین پژوهش از تحلیل سلسله مراتبی ahp در مکانیابی پهنه های کشت محصولات کشاورزی استفاده شده است. برای تعیین ارزش هر یک از معیارها و زیر معیارها از روش وزن دهی و تعیین ارجحیت با استفاده از روش پرسشنامه دلفی و نظر خواهی از کارشناسان با توجه به جدول ساعتی بهره گرفته شده است.و نتایج حاصله نشان داد که با در نظر گرفتن عوامل موثر در مکان یابی،بخش رضویه قابلیت کشت دیم را به طور مطلوبی دارا نمی باشد.اما بر خلاف تصور، کشاورزان منطقه سطح بسیار زیادی(66661.6هکتار) از منطقه را به زیر کشت دیم برده اند،این در حالی است که فقط 5826هکتار از منطقه توان کشت دیم را دارد؛ البته کشت در پهنه هایی که توان مناسب را ندارد باعث کاهش راندمان محصولات زراعی دیم(600- 400 کیلوگرم در هکتار)در منطقه به نسبت میانگین راندمان کشوری دیم (800کیلوگرم در هکتار) شده است.موافقت کشاورزان برای رعایت پهنه های کشت مناسب دیم در منطقه به دلیل بی بازده بودن کشت سالیانه آنها در حد زیادی و معادل30.3 درصد از کل جامعه آماری بوده است. به دلیل رعایت نکردن پهنه های کشت در گذشته، سالانه شاهد اثرات مخرب زیست محیطی آن نیز می باشیم.و این عامل به عنوان عاملی موثر در رسیدن به توسعه پایدار روستایی و رشد منطقه می باشد و توجه به آن می تواند اثرات مثبتی را به بار آورد.