بررسی مواضع وعملکرد مجلس اول مشروطه

با صدور فرمان مشروطیت توسط مظفرالدین شاه در تاریخ 14 جمادی الثانی 1324 ه. ق ایران در شمار کشورهای مشروطه (صاحب کنستی توسیون) درآمد. مجلس شورای ملی دوره اول بزرگترین ثمره جنبش مشروطیت است که به حق می توان آن را مادر مشروطیت ایران نامید. این مجلس از ابعاد گوناگون قابل بررسی است که این پژوهش کوشیده است صرفاً مواضع و عملکرد آن را مورد بررسی قرار دهد. شیو? گرد آوری داده ها در این پایان نامه کتابخانه ای است و روش پژوهش آن بر بنیاد روش توصیفی و تحلیلی قرار دارد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که مجلس اول در دور? بیست ماهه حیات خود علاوه بر قانونگذاری وظایف متعددی داشت که در تاریخ مشرق بر عهده هیچ مجمعی محول نشده بود: مجلس اول بایستی مشروطیت را در ایران نهادینه کند؛ مملکت را از حالت بی قانونی محض به اوضاع قانونی درآورد؛ تمام اصول سیاسی و اداری و ترتیبات اجتماعی چند صد ساله را در هم بریزد؛ قانون اساسی ایران را تدوین کند و بر سر هر ماده آن هفته ها و ماهها مبارزه کند. مجلس اول مستبدان و خوانین ریشه-دار را با تدوین قوانین انجمن های ایالتی و ولایتی و نیز قانون بلدیه برانداخت؛ آزادی های بیان و قلم را قانونی ساخت و راه دشوار حاکمیت قانون را قدم به قدم طی نمود. اما بازماندگان و سرکردگان استبداد سیاسی برای درهم شکستن این مجلس با تمام قوا صف بندی کردند. آنها افزون بر کارشکنی های مستمر خود نهایتاً روز 2 تیر 1287 / 23 جمادی الاول 1326 ه. ق به دستور محمدعلیشاه و پشتیبانی مستقیم دولت روسیه، مجلس را به توپ بستند و کانون مشروطیت را به وسیله قزاق ها ویران کردند. واژگان کلیدی: مجلس، مشروطیت، قانون اساسی، قانون-گذاری، محمدعلیشاه.