ارزیابی روابط خویشاوندی برخی ژنوتیپ های بومی شمال ایران با برخی از ارقام تجاری گلابی آسیایی ( pyrus pyrifolia nakai.) با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره

گلابی آسیایی pyrus pyrifolia nakai از شرق آسیا منشأ گرفته است و عمدتاً در کشورهای جنوب شرقی آسیا کشت و کار می شود. گلابی های آسیایی دارای ویژگی های مهم از جمله میوه شیرین، ترد، آبدار، بافت کمتر سنگی و ماندگاری بالا در انبار نسبت به انواع گلابی اروپایی هستند. همچنین این ارقام از پتانسیل بالایی برای تولید میوه برخوردار هستند و امروزه مورد توجه تولیدکنندگان و مصرف کنندگان در سراسر دنیا قرار گرفته است. از جنگل های شرق گیلان (چابکسر) ژنوتیپ هایی یافت شده است که از نظر خصوصیات مورفولوژیک بسیار شبیه به گلابی آسیایی هستند. به علاوه در این ژنوتیپ ها صفات مهم و با ارزش زراعی از جمله اندازه ی درشت و کیفیت بالای میوه ملاحظه می شود. در این پژوهش برای ارزیابی روابط خویشاوندی این ژنوتیپ ها با ارقام تجارتی گلابی آسیایی (ks6, ks7, ks8, ks9, ks10, ks11, ks12, ks13, ks14)، از 11 نشانگر ریزماهواره استفاده شد. این نشانگرها در 19 ژنوتیپ مورد مطالعه جمعاً 56 آلل تولید کردند که به طور میانگین برای هر مکان ریزماهواره 5 آلل به دست آمد. کمترین و بیشترین تعداد آلل مشاهده شده به ترتیب 2 و 10 عدد بود. تجزیه خوشه ای به روش upgma، 19 ژنوتیپ مورد مطالعه را در سه گروه قرار داد. گروه اول شامل ژنوتیپ های 111 چابکسر، 24 چابکسر، قاسم نژاد، حاجی صادقی، حاجی مرادی، حاجی علیپور، حاجی بابایی، گروه دوم شامل ارقام تجارتی ks و گروه سوم شامل ژنوتیپ های سبز، آبی و ریز بود. بر اساس نمودار درختی ترسیم شده، گروه اول و دوم به عنوان گلابی های آسیایی و گروه سوم به عنوان هیبریدی از گلابی آسیایی و اروپایی شناخته شدند. نتایج حاصل از تحقیق حاضر می تواند تا حدودی نشان دهنده حضور گلابی آسیایی و یا خویشاوندان بسیار نزدیک آن در شمال ایران باشد و با توجه به یافته های حاصل لازم است اقدامات جدی برای حفاظت و ثبت ذخایر ژنتیکی با ارزش گلابی شمال ایران صورت گیرد.