اثر سطوح و منابع مختلف سلنیوم بر عملکرد و برخی فراسنجه های شکمبه و پلاسمای بره های نر مهربان

به منظور بررسی اثر سطوح و منابع مختلف مکمل های سلنیوم جیره بر عملکرد، متابولیت های شکمبه، پلاسما و سرم، هماتولوژی، قابلیت هضم مواد مغذی و ابقاء برخی مواد معدنی در بره های نر مهربان دو آزمایش طراحی گردید. آزمایش اول شامل 30 بره 5-4 ماهه بود که بطور تصادفی به 5 گروه تقسیم شدند. تیمارها شامل: 1) گروه شاهد (جیره بدون افزودن مکمل سلنیومی، که حاوی 06/0 پی پی ام سلنیوم بود)، 2) جیره شاهد + 2/0 پی پی ام سلنیوم بصورت مخمر سلنیومی، 3) جیره شاهد + 4/0 پی پی ام سلنیوم بصورت مخمرسلنیومی، 4) جیره شاهد + 2/0 پی پی ام سلنیوم بصورت سلنیت سدیم و 5) جیره شاهد + 2/0 پی پی ام سلنیوم بصورت سلنیت سدیم) بودند. با احتساب دو هفته دوره عادت پذیری، این آزمایش 85 روز به طول انجامید. جهت بررسی تغییرات وزن، بره ها در ابتدای آزمایش و در روزهای 14، 28، 42، 56 و 70 وزن کشی شدند. خوراک داده شده و پسمانده آن برای هر حیوان به صورت روزانه اندازه گیری شد تا خوراک مصرفی (بر اساس ماده خشک) بدست آید. در روز های صفر، 35 و 70 آزمایش از هر بره قبل از نوبت غذایی صبح خونگیری شد. در روز های 36 و 71 آزمایش نیز قبل از نوبت غذایی صبح، به منظور تعیین مقدار کل اسیدهای چرب فرار و غلظت آمونیاک، از بره ها توسط لوله معدی، مایع شکمبه گرفته شد. از نمونه های خون، جهت اندازه گیری غلظت تری گلیسیرید (tg)، کلسترول (chol)، لیپوپروتئین های با چگالی کم (ldl)، لیپوپروتئین های با چگالی بسیارکم (vldl)، لیپوپروتئین های با چگالی زیاد (hdl)، پروتئین تام، آلبومین، گلوبولین، فعالیت آنزیم های آسپارتات آمینو ترانسفراز (ast)، آلکالین فسفاتاز (alp)، کراتین فسفوکیناز (cpk)، غلظت هورمون های تری یدوتیرونین (t3) و تترایدوتیرونین (t4) سرم، فعالیت گلوتاتیون پراکسیداز (gpx) خون، فراسنجه های هماتولوژی (تعداد گلبول های سفید، تعداد گلبول های قرمز، درصد هماتوکریت و غلظت هموگلوبین)، غلظت گلوکز، کلسیم (ca)، فسفر (p)، روی (zn)، مس (cu) و آهن (fe) پلاسما استفاده شد. در آزمایش دوم 4 بره از هر کدام از گروه های آزمایش اول بطور تصادفی انتخاب شده و به قفس های قابلیت هضمی انتقال یافتند تا اثر سطوح و منابع مختلف مکمل های سلنیومی جیره بر قابلیت هضم ظاهری مواد مغذی و ابقاء ازت (n)، ca،p ، zn، cu و fe اندازه گیری شود. تغذیه بره ها در سطح نگهداری بود. آزمایش قابلیت هضمی 18 روز طول کشید که شامل 12 روز عادت پذیری و 6 روز جمع آوری نمونه ها بود. در دوره نمونه گیری خوراک روزانه داده شده، باقیمانده احتمالی خوراک همچنین مقدار ادرار و مدفوع دفعی وزن و ثبت گردید. این تحقیق بصورت آزمایش فاکتوریل 1+2*2 در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار sas و مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون چند دامنه ای دانکن انجام شد. افزودن سلنیوم به جیره تأثیر معنی-داری بر میانگین افزایش وزن روزانه، میانگین وزن نهایی، میانگین ماده خشک مصرفی روزانه و ضریب تبدیل غذایی بره ها نداشت (05/0p و 05/0>p).علاوه بر این، افزودن سلنیوم، فعالیت آنزیم gpxخون (001/0>p) و غلظت هورمون t3سرم (05/0>p) را افزایش داد. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که استفاده از مکمل های سلنیومی باعث افزایش تولید کل اسیدهای چرب فرار و کاهش غلظت آمونیاک نسبت به گروه شاهد شد و از نظر آماری نیز معنی دار بود (05/0>p). همچنین تیمارهای مصرف کننده 2/0 پی پی ام سلنیوم نسبت به تیمارهای دریافت کننده 4/0 پی پی ام سلنیوم مقدار بیشتری اسید چرب فرار تولید نمودند (05/0>p). اما غلظت آمونیاک با استفاده از سلنیوم آلی، نسبت به معدنی بطور معنی داری کمتر بود (05/0>p). اثر تیمارها بر گوارش پذیری ماده خشک، ماده آلی، پروتئین خام، ان-دی-اف و ای-دی-اف جیره معنی دار بود (05/0>p). گوارش پذیری این مواد مغذی در بره های مکمل شده با مخمر سلنیومی نسبت به سلنیت سدیم بیشتر بود (05/0>p)، اما اثر مقدار مکمل معنی دار نبود (05/0<p). بطور کلی نتایج مطالعه حاضر نشان می دهد که از لحاظ عملکرد، ابقاء سایر عناصر و بسیاری از فراسنجه های خونی، تفاوت معنی داری بین تیمارهای دریافت کننده سلنیوم و گروه شاهد و همچنین بین تیمارهای با مخمر سلنیومی و تیمارهای با سلنیت سدیم وجود ندارد و با سطح 2/0 پی پی ام سلنیوم نیاز بره های در حال رشد مهربان، تأمین می شود. علاوه بر این به نظر می رسد که، مکمل آلی نسبت به مکمل معدنی و سطح 2/0 پی پی ام سلنیوم نسبت به سطح 4/0 پی پی ام بر بهبود فراسنجه های شکمبه و همچنین گوارش پذیری مواد مغذی جیره تأثیر مطلوب تری را دارد.