واکنش لاین های اینبرد نوترکیب گندم بهاره به تنش کم آبی از نظر صفات مورفولوژیکی

به منظور ارزیابی واکنش لاین های اینبرد نوترکیب گندم نان در شرایط تنش کمبود آب، آزمایشی به صورت طرح اسپلیت پلات بر پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار تحت سه سطح آبیاری (80، 120 و 160 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس a) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دانشگاه تبریز در سال 1390 اجرا گردید. 38 لاین اینبرد نوترکیب حاصل از تلاقی ژنوتیپ های no.49 به عنوان والد پدری (پا بلند، دیررس، مقاوم به خشکی، با منشا ایرانی) و yecoro rojo به عنوان والد مادری (پا کوتاه، زودرس، حساس به خشکی، با منشا آمریکایی) به همراه والدین در این آزمایش استفاده شدند. به منظور تثبیت خطای نوع اول از تجزیه واریانس چند متغیره استفاده گردید و وجود اختلاف بین لاین ها و سطوح مختلف آبیاری از نظر حداقل یک صفت اثبات گردید. بین سطوح مختلف آبیاری و همچنین بین لاین های مورد ارزیابی از نظر اکثر صفات اختلاف معنی دار وجود داشت. لاین های شماره 19، 20، 26، 30، 34، 35 و 37 از نظر بیشتر صفات جزو لاین های برتر بودند. عملکرد دانه با شاخص برداشت، عملکرد کاه، طول پدانکل، تعداد دانه در سنبله و تعداد پنجه بارور همبستگی مثبت و معنی داری داشت. تجزیه علیت، بعد از تجزیه رگرسیون گام به گام، نشان داد عملکرد کاه، تعداد دانه در سنبله، روز تا سنبله دهی و تعداد پنجه بارور از اجزای موثر بر عملکرد دانه هستند. تجزیه خوشه ای براساس کلیه صفات مورد ارزیابی به روش ward لاین ها را به دو گروه منتسب کرد. گروه بندی براساس عملکرد و صفات موثر بر آن منجر به ایجاد سه خوشه شد. در هر دو گروه بندی لاین های 19، 20، 26، 30، 34، 35 و 37 جزو لاین های خوشه برتر بودند. در ارزیابی لاین ها براساس معیارهای مقاومت به خشکی با توجه به اکثر شاخص های مورد بررسی، لاین های 37، 26 و 22 به عنوان متحمل ترین و رقم yecoro rojo و لاین های 36 و 33 به عنوان حساس ترین لاین ها در سطح آبیاری 120 میلی متر و لاین 27 به عنوان متحمل ترین و رقم yecoro rojo به عنوان حساس ترین لاین در سطح آبیاری 160 میلی متر شناسایی شدند. در گروه بندی لاین ها به روش فرناندز و با استفاده از نمودار سه بعدی لاین های 18، 19، 26، 30، 34، 35 و 37 جزو لاین های گروه a محسوب شدند.