تاثیر مواد اصلاحی بر شاخص های فیزیکی کیفیت خاک زیر کشت گیاه ذرت در خاک شور و سدیمی

یکی از مسائل مهم در مدیریت پایدار خاک های شور و سدیمی بهبود ویژگی های فیزیکی کیفیت خاک است. کاربرد مواد آلی اصلاح کننده غالبا می تواند راهکاری مناسب در اصلاح ویژگی های فیزیکی و بهبود باروری خاک های شور و سدیمی باشد. در این تحقیق به منظور بررسی تاثیر مواد اصلاحی بر کیفیت فیزیکی خاک و گیاه ذرت در یک خاک شور-سدیمی با بافت لوم، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل کمپوست (mc)، ورمی کمپوست (vc)، کود مرغی (pm) و گچ (g) هر یک به میزان 10 تن در هکتار و تیمار شاهد (control) با سه تکرار بودند. کاربرد مواد اصلاحی باعث کاهش معنی دار جرم مخصوص ظاهری (bd) نسبت به شاهد گردید (05/0 p<)، و بیشترین میزان کاهش در تیمار گچ (9 درصد) مشاهده شد. میانگین وزنی قطر خاکدانه ها (mwd) نیز در اثر کاربرد مواد آلی و گچ نسبت به شاهد افزایش معنی داری داشته که تفاوت بین تیمار گچ و ورمی کمپوست معنی دار نبود (05/0 p<). سرعت نفوذ نهایی در تیمار گچ تفاوت معنی داری با سایر تیمارها داشته و نسبت به شاهد تقریبا 24 برابر افزایش داشت. کاربرد مواد اصلاحی باعث افزایش معنی دار شاخص sgi (شیب منحنی رطوبتی در نقطه عطف) گردید و تفاوت بین تیمار گچ و کمپوست زباله شهری معنی دار نبود (05/0 p<). کاربرد مواد آلی باعث افزایش معنی دار pawc (ظرفیت آب در دسترس گیاه) نسبت به شاهد شده و بیشترین میزان افزایش در تیمار کود مرغی (37 درصد) مشاهده شد. کود مرغی و ورمی کمپوست وزن خشک اندام هوایی، وزن هزار دانه و ارتفاع گیاه را به طور معنی داری نسبت به شاهد افزایش دادند (05/0 p<). مواد اصلاحی مورد استفاده در این پژوهش باعث افزایش معنی دار هدایت الکتریکی عصاره اشباع خاک و کاهش نسبت جذب سدیم نسبت به شاهد گردید (05/0 p<). علاوه براین نتایج نشان داد که کیفیت خاک به دست آمده با سه روش شاخص پایداری (si)، رتبه تجمعی (cr) و روش نمره دهی در نتیجه کاربرد مواد اصلاحی بهبود یافت. بیشترین میزان افزایش در روش si مربوط به تیمار کمپوست بوده و تفاوت معنی داری بین تیمار کود مرغی و ورمی کمپوست در این روش مشاهده نشد. در روش رتبه تجمعی (cr) نیز بیشترین بهبود کیفیت خاک در تیمار کمپوست مشاهده شده که تفاوت معنی داری با ورمی کمپوست نداشت. مقایسه میانگین ها به روش نمره دهی هم بیشترین میزان افزایش کیفیت خاک را در تیمار ورمی کمپوست نشان داد و تفاوت معنی داری بین سایر مواد اصلاحی مشاهده نشد. با توجه به تاثیر مثبت اصلاح کننده های آلی و گچ در بهبود خصوصیات فیزیکی خاک و گیاه ذرت کاربرد توام این مواد در خاک های شور و سدیمی پیشنهاد می گردد.