مطالعه ژتروگرافی و محیط رسوبی واحد کربناته سازند قلعه دختر در محل برش الگو (روستای قلعه دختر)، شمال شرق رشته کوه شترش، شرق ایران

چکیده برش انتخاب شده از سازند قلعه دختر در فاصله 7 کیلومتری شمال روستای قلعه دختر واقع در غرب شهرستان بشرویه، شرق ایران قرار دارد. توالی مورد مطالعه از لایه های ضخیم، متوسط و نازک سنگ آهک و آهک دولومیتی شده به ضخامت 327 متر تشکیل شده است. بر اساس مطالعات صحرایی انجام شده می توان اظهار داشت که مرز زیرین و بالایی این سازند در منطقه مورد نظر پوشیده نبوده، بلکه مرز زیرین آن دارای کنتاکت ناگهانی و مشخص با مارن های سازند بغمشاه می باشد و مرز بالایی آن نیز توسط واحد مارنی (سازند کُرُند) با کنتاکت مشخص و ناگهانی پوشیده شده است. سنگ های کربناته مورد مطالعه متشکل از اجزای اسکلتی و غیر اسکلتی شامل قطعات خارپوستان، اسفنج ها، خزه وشان، دوکفه ای ها، بازوپایان، جلبک ها، شکم پایان، مرجان ها، روزن داران کف زی، اٌاٌئید، پلویید و اینتراکلست می باشند. نتایج حاصل از مطالعه برش های نازک میکروسکوپی نشان می دهد که رسوبات تشکیل دهنده این توالی از 15 ریز رخساره کربناته به شرح زیر تشکیل شده است: مادستون با سوزن اسفنج (m1) ، وکستون بایوکلاستی همراه با سوزن اسفنج (m2)، گرینستون/ پکستون بایوکلاستی (m3)، گرینستون/ پکستون اُاُلیتی با جورشدگی خوب (s1)، پکستون/ گرینستون اینتراکلستی (s2)، گرینستون پلوییدی (s3)، وکستون/ پکستون اینتراکلستی اُاُلیتی (s4)، مادستون (l1)، وکستون پلت دار (l2)، مادستون/ وکستون فسیل دار (l3)، پکستون/ گرینستون پلوییدی (l4)، باندستون مرجانی (l5)، مادستون ماسه ای فاقد فسیل (t1)، مادستون دارای فابریک فنسترال (t2) و مادستون پلت دار با ساختار گروملوس (t3). با توجه به ویژگی های رخساره های فوق و نیز درصد فراوانی اجزای تشکیل دهنده هر رخساره، یک پلتفرم کربناته از نوع رمپ هموکلینال به عنوان محیط رسوبگذاری این توالی پیشنهاد می شود به طوری که رخساره های m1 تا m3 مربوط به دریای باز و بخش خارجی رمپ، رخساره های s1 تا s4 مربوط به محیط پشته و قسمت میانی رمپ، رخساره های l1 تا l5 مربوط به محیط لاگون و قسمت داخلی رمپ و رخساره های t1 تا t3 مربوط به زیرپهنه جزرومدی می-باشند. ترسیم نوسانات سطح آب دریا نشان می دهد که رسوبات برش مورد مطالعه در طی چهار سیکل عمیق شونده و سه سیکل کم عمق شونده بر جای گذاشته شده اند. سنگ های آهکی مورد بررسی به طور گسترده تحت تأثیر فرآیند های دیاژنتیکی مختلف قرار گرفته اند که مهم ترین آنها شامل: میکریتی شدن، تراکم (فیزیکی و شیمیایی)، نئومورفیسم، انحلال فشارشی، سیمانی شدن، جانشینی و رگه های پر شده توسط کلسیت می باشد که در محیط های مختلف دیاژنتیکی (دریایی، متئوریک و دفنی) ایجاد شده اند. بررسی مقادیر عناصر اصلی و فرعی حاکی از آن است که آراگونیت کانی کربناته اولیه در سنگ آهک های سازند قلعه دختر بوده است. به علاوه تغییرات نسبت sr/ca در برابر mn نشان می دهد که تبادلات دیاژنتیکی در یک سیستم دیاژنتیکی نیمه بسته رخ داده است. واژه های کلیدی: سازند قلعه دختر، ژوراسیک میانی- بالایی، رشته کوه شتری، محیط رسوبی، پتروگرافی.