ارزیابی تنش خشکی در چند گونه از جنس آژیلوپس

به منظور ارزیابی تحمل تنش خشکی در اکوتیپهای مختلف از سه گونه آژیلوپس، آزمایشی در گلخانه دانشکده کشاورزی در دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1390 انجام شد. هشت اکوتیپ ازaegilops triuncialis، سه اکوتیپ از aegilops tauschii و سه اکوتیپ از aegilops cylindrica به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در سه سطح تنش (شاهد، آبیاری تا مرحله متورم شدن سنبله و آبیاری تا مرحله 50% ظهور سنبله) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تنش شدید خشکی (تنش در مرحله تورم سنبله) تاثیر معنی داری بر صفات مورد مطالعه داشت. مقایسه میانگین بین سطوح نشان داد نشان داد که در سه گونه مورد بررسی از جنس آژیلوپس اکثر صفات مورفوفیزیولوژیک بجز پرولین و طول ریشه تحت تاثیر تنش خشکی کاهش یافت اما مقدار آن در اکوتیپهای مختلف و بین گونهها متفاوت بود همچنین طول ریشه در ae. triuncialis در اثر تنش خشکی افزایش یافت. با بررسی شاخصهای تحمل و حساسیت به خشکی، شاخص sti قادر به تمایز اکوتیپهای با عملکرد بالا در هر دو شرایط تنش و بدون تنش بود. با توجه به نتایج حاصل از نمودار سه بعدی بر اساس سه شاخص تحمل تنش (sti)، شاخص مقاومت به خشکی (di) و شاخص پایداری عملکرد (ysi)، اکوتیپ هشترود از گونه triuncialis ae. و گرگان از گونه tauschii ae. به عنوان اکوتیپ های متحمل شناخته شدند. با انجام تجزیه به مولفهها برای شاخصهای مقاومت دو عامل اول به ترتیب 37/86 و 39/86 درصد از تغییرات دادهها را در دو سطح تنش خشکی توجیه کردند. تجزیه خوشهای بر اساس شاخصهای تحمل و حساسیت به خشکی اکوتیپها را به سه گروه مجزا تقسیمبندی کرد. اکوتیپهای هشترود از گونه triuncialis ae. و گرگان از گونه tauschii ae. در دو سطح تنش خشکی در گروهی قرار گرفتند که شاخصهای تحمل عملکرد در آن گروه در سطح بالایی بود.