راهبردهای یادگیری زبان دوم: در جستجوی نمایه ای برای زبان فارسی

این پژوهش به بررسی راهبردهای یادگیری زبان فارسی در میان فارسی آموزان خارجی می پردازد. در این خصوص، نمایه ای از راهبردهای مورد استفاده فارسی آموزان ارائه می گردد و رابطه بین جنسیت و ملیت فارسی آموزان با بکارگیری راهبردهای یادگیری زبان فارسی مورد بررسی قرار می گیرد. پژوهش دارای دو بخش بنیادی و میدانی است. بخش بنیادی پژوهش به روش کتابخانه ای و بخش میدانی آن به روش همبستگی انجام شده است. از آنجایی که تاکنون هیچ پژوهشی در خصوص فارسی آموزان و راهبردهای یادگیری زبان فارسی صورت نگرفته است، لذا ضروری به نظر می رسید که راهبردهای یادگیری زبان فارسی (به عنوان زبان دوم) در میان فارسی آموزان خارجی نیز شناسایی گردند. بدین منظور پرسشنامه راهبردهای یادگیری زبان آکسفورد (1990) به زبان فارسی ترجمه و طی یک آزمون آزمایشی (با استفاده از 30 فارسی آموز) پایایی آن محاسبه شد. پایایی کل پرسشنامه تایید شد ولی به دلیل پایین بودن میزان آلفاکرونباخ در برخی از بخشها، اصلاحاتی در پرسشنامه صورت گرفت و در پژوهش اصلی از پرسشنامه اصلاح شده استفاده گردید. در این خصوص، 156 فارسی آموز خارجی از دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) به پرسشنامه پاسخ دادند. داده های جمع آوری شده به کمک نرم افزار اس پی اس اس تحلیل گردید. یافته ها نشان داد که به طور کلی فارسی آموزان خارجی راهبردهای یادگیری زبان فارسی را گاهی استفاده می‏کنند. علاوه بر این، فارسی آموزان خارجی برای یادگیری زبان فارسی راهبردهای فراشناختی را بیشتر از سایر راهبردها به کار می برند و از راهبردهای حافظه ای کمتر از راهبردهای دیگر استفاده می کنند. در خصوص تعیین رابطه بین جنسیت و بکارگیری راهبردهای یادگیری زبان فارسی، آمار توصیفی نشان داد که میانگین کل نمر? زن‏ها بیشتر از مردها است اما آمار استنباطی و آزمون های آماری بیانگر این بود که این اختلاف میانگین‏ها بسیار کم بوده و معنادار نیست. بنابراین در تمام راهبردهای یادگیری دو گروه زن و مرد به یک میزان از آن‏ها استفاده می‏کنند. همچنین یافته ها حاکی از آن بود که اولویتهای فارسی آموزان زن و مرد در انتخاب نوع راهبردها متفاوت هستند. در خصوص رابطه بین ملیت و راهبردهای یادگیری زبان فارسی نیز همانند متغیر جنسیت، آمار استنباطی و آزمون های آماری نشان دادند میانگین کلی استفاده از راهبردها در میان ملیتهای مختلف اختلاف ناچیزی با یکدیگر دارند که معنادار نیست، ولی آمار توصیفی بیانگر این بود که ترتیب اولویتهای فارسی آموزان از ملیتهای مختلف با هم تفاوت دارند. همچنین یافته ها نشان دادند که به طور کلی فارسی آموزان با ملیت های مختلف از راهبردهای فراشناختی و اجتماعی بیشتر از سایر راهبردها استفاده می کنند.