تاثیر اکوتیپ روی خصوصیات کمی و کیفی اسانس گونه های مختلف اکالیپتوس

چکیده اکالیپتوس گیاهی است از جنس eucalyptus از خانواده مورد myrtaceae که اسانس آن دارای خواص دارویی، آرایشی، بهداشتی، و ... است. هدف از این تحقیق بررسی اثر شرایط متنوع آب و هوایی (اکوتیپ) در دو منطقه گرم و خشک (شهرستان قم) و معتدل خزری (شهرستان بهشهر) روی خصوصیات کمی وکیفی اسانس برخی گونه های این جنس از جمله گراندیس، کاماندولنسیس، روبیدا، میکروتکا می باشد. این مطالعه در قالب آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام شد. متغیرهای اندازه گیری شده شامل برخی از خصوصیات مورفولوژیک (تعداد برگ، عرض برگ، طول برگ، مقدار کلرفیل و سطح برگ) اندازه گیری، و تاثیر آنها بر میزان اسانس مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که اثرات گونه، مکان کشت و اثر متقابل آنها بر روی میزان اسانس به ترتیب در سطح احتمال 1% و 5% اختلاف معنی داری را نشان دادند. بطوری که، گونه کاماندولنسیس دارای بالاترین میزان اسانس (9/0%) بوده و در بین صفات، تعداد برگ و میزان کلرفیل، بیشترین تاثیر را روی میزان اسانس در شهرستان بهشهر داشته است. همچنین، بالاترین میزان اسانس در گونه گراندیس (7/1%) مشاهده شد و در بین صفات، طول برگ و تعداد برگ، بیشترین تاثیر را روی میزان اسانس در شهرستان قم داشت. آنالیز کل داده های کمی اسانس در دو منطقه بهشهر و قم، نشان داد گونه کاماندولنسیس دارای بالاترین میزان اسانس (9/0%، 4/1%) می باشد. نتایج آنالیز اسانس نشان داد میزان 1و8- سینئول گونه های کشت شده در شهرستان قم در مقایسه با تمام گونه های شهرستان بهشهر بیشتر بود. گونه گراندیس در شهرستان قم دارای بالاترین مقدار 1و8- سینئول (99/62%) اسانس در بین گونه های مورد بررسی در دو منطقه می باشد. گونه کاماندولنسیس در هر دو دو منطقه بهشهر و قم عملکرد مناسبی از نظر میزان اسانس و بالاترین مقدار 1و8- سینئول اسانس (32/33% و24/59%) نسبت به سایر گونه ها داشته است