طراحی مجدد محلات مسکونی با بهره گیری از اصول مکان شدن- (نمونه موردی: محله کاشانک تهران)

تقویت و گسترش مکان شهری، به عنوان یکی از اهداف راهبردی ارتقای کیفیت محیط های مصنوع شهری همواره در صدر کار طراحان شهری قرار دارد، چرا که خاستگاه اصلی این حرفه، ایجاد مکان و ارتقای کیفیت این فضاها در سطح شهر است. یکی از مهمترین قلمروهای مکان، محلات مسکونی می باشد. محلات شهری در طول تاریخ بسترساز ایجاد روابط اجتماعی در سطوح مختلف بوده اند. این در حالی است که در محلات امروزی به دلایل متعدد، از این نقش آنها کاسته شده است. رویکردهای جدید در طراحی و برنامه- ریزی شهری، حل مشکلات شهری را در بازگشت به مفهوم محله به عنوان سلول های حیات شهری معرفی می- نمایند. مکان شدن به معنای ایجاد پتانسیل مکان در فضای شهری می باشد چرا که وظیفه طراح شهر مکان سازی نیست بلکه طراحی فضای شهری با تاکید بر مکان شدن و خاص هر مکان می باشد، فضای شهری خود، در طی زمان با حضور مردم به مکان تبدیل خواهد شد. در این پایان نامه با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی با تاکید بر اصول و معیارهای طراحی محله با هدف ایجاد پتانسیل مکان شدن در راستای ارتقاء کیفی محلات گام برداشته شده است. در ابتدا مبانی نظری طرح در مورد مکان و مکان سازی و همچنین ضرورت بحث پتانسیل ایجاد مکان شدن در محله مورد بررسی قرار گرفته است. در گام بعدی با مطالعه و مقایسه نمونه های موردی در جهان و ایران، به کلیتی از اصول مکان سازی در محلات قدیم و جدید پرداخته شده است. در ادامه با بررسی رویکرد مکانی و مقایسه نظریات صاحبنظران، اصول کلی مکان سازی در طراحی شهری و راهبردهای مکان سازی در طراحی محله مورد بررسی قرار گرفته و فرآیند طراحی محله با رویکرد ایجاد پتانسیل مکان شدن تدوین شده است. در نهایت تمامی نتایج به دست آمده، در بخش طراحی محله کاشانک با فرآیندی منتج از نتایج تحقیق نمود عینی پیدا کرد. مهمترین متغیرهای موثر بر مکان شدن فضای شهری در طراحی محلات مسکونی عبارتند از عناصر کالبدی شاخص و در نظر گرفتن حس جهت یابی و خوانایی توسط آنها، عوامل عملکردی و فعالیتی متناسب روحیه و نیاز فضای شهری و همچنین عوامل موثر بر تصویر ذهنی فضای شهری همچون عوامل لینچی که می تواند پتانسیل مکان شدن را به وجود آورد.