مقایسه دوز جذبی ارگان های حساس ناحیه ی فک و صورت در رادیوگرافی های پانورامیک،واترز،کالدول،tmjو cbct

مقدمه و هدف : با توجه به قابلیت های پرتو ایکس در تشخیص و درمان بیماری ها، کاربرد آن در پزشکی به سرعت رو به گسترش نهاده است. پس از مشخص شدن این مسئله که میزان صدمات ناشی از پرتو به نوع و میزان پرتوی دریافتی بستگی دارد، تحقیقات بسیاری برای اندازه گیری پرتوها و آثار زیانبار ناشی از آنها صورت گرفت که همچنان ادامه دارد. یکی از اقدامات لازم جهت پیشبرد هدف فوق، دزیمتری در بخش های پرتونگاری و پرتودرمانی است. هدف از این مطالعه اندازه گیری دز جذبی تعدادی از ارگان های حساس ناحیه سر و گردن در تکنیک های مختلف رادیوگرافی و مقایسه ی آنها با یکدیگر است. مواد و روش ها: در این مطالعه جهت اندازه گیری دز جذبی ارگان ها از دزیمترهای ترمولومینسانس و یک فانتوم راندو مرد معادل بدن انسان، استفاده شد. دزیمترها در مناطق خاص فانتوم مربوط به ارگان های چشم، پاروتید، تیرویید، اکسیپیتال و tmj قرار داده شدند، تکنیک های رادیوگرافی پانورامیک، واترز، کالدول، توموگرافی کامپیوتری با اشعه مخروطی و رادیوگرافی مفصل تمپورومندیبولار با تنظیمات خاص، انجام شد و میانگین دز جذب شده بوسیله دزیمترهای مربوط به هرکدام از ارگان ها محاسبه شد. یافته ها: کمترین میزان دز جذبی مربوط به چشم در تکنیک رادیوگرافی پانورامیک با دز پایین است و بیشترین دز جذبی مربوط به مفصل تمپورومندیبولار در تکنیک cbct با رزولوشن نرمال بدست آمد. ارگان های پاروتید و اکسیپیتال در تکنیک های پانورامیک انجام شده بیشترین میزان دز جذبی را داشتند و چشم کمترین دز را دریافت نمود.بیشترین دز جذبی در تکنیک tmj مربوط به ارگان های تیرویید و پاروتید بدست آمد و کمترین میزان دز جذبی در ناحیه چشم بود.در بررسی مجموع دز جذبی ارگان های مشابه در تکنیک های واترز و کالدول،کمترین دز جذبی مربوط به مفصل تمپورو مندیبولار وبیشترین دز جذبی در نواحی پاروتید و اکسیپیتال بود. در اکثر cbct های انجام شده، پاروتید دارای بیشترین دز دریافتی بود، اما در دو تکنیکcbct ناحیه سینوس، tmj و چشم دارای بیشترین مقدار دز بودند. نتیجه گیری: تکنیک رادیوگرافی cbct در مقایسه با تکنیک های روتین دوبعدی چون: پانورامیک، واترز، کالدول و رادیوگرافی tmj در شرایط مختلف رزولوشن و تنظیمات اکسپوژر متفاوت همچون میلی آمپر و ولتاژ، گاه دارای دز پایین تر، در مواردی دارای دز های نزدیک به هم و گاهی دارای دز بالاتری بوده است. بنابراین بطور کلی نمی توان این تکنیک ها را بر اساس دز دریافتی، دسته بندی کرد. و لازم است با در نظر گرفتن مجموعه ای از عوامل همچون اطلاعات مورد نیاز در برابر دز تحمیل شده به بیمار، تکنیک رادیوگرافی مورد نیاز را انتخاب کرد. کلمات کلیدی: 1-دزیمتر ترمولومینسانس 2-فانتوم راندو 3-توموگرافی کامپیوتری با اشعه ی مخروطی 4-تصویربرداری پانورامیک 5-تصویربرداری کالدول و واترز