نقد و بررسی شکایات در دیوان خاقانی

بررسی و نقد فرهنگنامه صورِ خیال در دیوان خاقانی (جلد اول)

بررسی چند سکّه در دیوان خاقانی

دشواری‌ها و ابهامات دیوان خاقانی بیش از آن که نتیجۀ شگردهای ادبی و هنرهای زبانی شاعر باشد، نتیجۀ پشتوانۀ فرهنگی و آگاهی‌های گوناگون و گستردۀ اوست. پشتوانه‌ای فرهنگی‌ که چونان مادۀ خامی، شاعر را در آفرینش مضامین، تصاویر و تعابیر بدیع و نوآیین یاریگر بوده است. وسعت این آگاهی‌ها سبب شده است تا شاعر در آفرینش‌های هنری خود، گرفتار تکرار نشود و سخنش از تنوع مضمونی و تصویری برجسته‌ای برخوردار باشد. با...

بررسی عنصر رنگ در دیوان خاقانی

رنگ به‌عنوان یک عنصر مؤثّر در احساسات و روابط میان موجودات از ‏دیرباز تاکنون مورد توجّه بوده است. از نظر روان‌شناسان رنگ‌ها در حالات روحی ـ ‏روانی افراد مؤثر هستند و می‌توان از طریق گرایش افراد به رنگ‌‌ها تا حدودی به ‏شخصیّت درونی آن‌ها پی ‌برد. شاعران نیز از گروه افرادی هستند که از عنصر ‏‏«رنگ» در آفرینش واژه‌ها، تصاویر شاعرانه، بیان مفاهیم و هم‌چنین زیبا کردن اثر ‏خود استفاده‌های زیادی می‌کنند. ...

بررسی تصحیف و تحریفی از دیوان خاقانی

نوآیینی و غرابت بسیاری از مضامین و تعابیر دیوان خاقانی سبب شده است تا ناسخان، ابیات را از اصل خود دور سازند و ضبط‌های نادرستی را وارد متن کنند. دسته‌ای از این ضبط‌ها تصحیف‌ها و تحریف‌هایی است که در دیوان خاقانی دیده می‌شود. تصحیف عبارت از تغییر دادن یک واژه با افزودن یا کاستن نقطه‌ها یا علائمی از آن است. رسم‌الخط پیشینیان و حروف متشابه‌الشکل در خط پارسی، این تصحیفات را هرچه بیشتر تشدید می‌کرد. ...

بررسی و نقد شرح دیوان خاقانی اثر محمدرضا برزگر خالقی (جلد دوم)

یکی از جدیدترین آثاری که در زمینة خاقانی‌‌پژوهی منشر شده است، جلد دوم و سومِ شرح اشعار خاقانی، تألیف محمدرضا برزگر خالقی است. مؤلف در این دو جلد نیز مانند جلد نخست، به شرح قصاید پرداخته است. موضوع این جستار بررسی و نقد جلد دوم این اثر است. ‌‌این پژوهش کوشیده تا با روش تحلیلی/ توصیفی برخی کاستی‌‌ها و اشکال‌‌های موجود در این اثر را رفع نماید؛ بر همین اساس اشکال‌‌ها و کاستی‌‌های این اثر در دو بخش ع...

چهرة زنان در دیوان خاقانی

انسان به تناسب محیطی که در آن زندگی می‌کند و بر اساس فرهنگی که بر آن جامعه حاکم است صاحب بینشی متفاوت و افکاری متنوع است. نگاه انسان به «زن» در جوامع متعدد، دیدی متفاوت است؛ گاهی این بینش، سلیم و عادلانه و گاهی سقیم و سلطه جویانه بوده است. خاقانی در جایگاه شاعری فرهیخته و اندیشمند همانند هم‌عصر خویش، سنایی، نگاهی منفی و گاهی توأم با تحقیر و استهزا به این عنصر لطیف هستی دارد. او در جای جای دیوا...