تعیین تنوع و ساختار ژنتیکی جوهای بومی و تجاری ایران با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره

توده های بومی گیاهان زراعی به علت سازگاری وسیع به شرایط آب و هوایی و دارا بودن ژن های مفید، ذخایر ژنتیکی با ارزش برای برنامه های اصلاحی می باشند. گام اول در استفاده از ارقام بومی، تعیین سطح تنوع و ساختار ژنتیکی آن های است. در مطالعه حاضر، تنوع و ساختار ژنتیکی توده ها بومی، ارقام تجاری و لاین های اصلاحی جو با استفاده از 61 جفت آغازگر ssr بررسی شد. با استفاده 51 جفت آغازگر چند شکل، 236 آلل با دامنه 2 تا 15 و میانگین 3/4 آلل به ازای هر جایگاه در ژنوتیپ های مورد بررسی تکثیر شد. متوسط میزان اطلاعات چندشکلی (pic) ، 47/0 با دامنه 1/0 تا 89/0 به ترتیب برای نشانگرهای ebmac659 و bmac0032 بدست آمد. کمترین و بیشترین فراوانی آلل شایع مربوط به نشانگر های bmac0032 (15/0) و hvm43 و ebmac659 (58/0) بود. تنوع ژنی بین 1/0 (ebmac659) تا 9/0 (bmac0032) با میانگین 52/0 متغیر بود. تجزیه واریانس مولکولی نشان دهنده سهم بیشتر واریانس درون گروهی(94%) در تبیین واریانس مولکولی کل بود. در بین گروه های مورد بررسی، ارقام تجاری و لاین های اصلاحی بیشترین (14/41) و و ژنوتیپ های بومی مصر کمترین (35/31) واریانس درون گروهی را داشتند. حداکثر و حداقل شاخص های شانون و تنوع ژنی نی به ترتیب به ژنوتیپ های بومی ایران و مصر تعلق داشت. تجزیه خوشه ای با استفاده از الگوریتم neighbor-joining و ضریب فاصله jukes-cantor ژنوتیپ ها را به پنج گروه منتسب کرد. در این گروه بندی، ژنوتیپ های بومی ایران در دو گروه و ژنوتیپ های بومی چین و در اکثر گروه ها پراکنده شدند. در تجزیه به بردارهای اصلی، سه بردار اصلی اول در مجموع 17/70% از تغییرات مولکولی بین ژنوتیپ ها را تبیین کردند.