احیاء هویت محله های بافت تاریخی ایران در اقلیم گرم و خشک (نمونه موردی: محله گلبازخان کرمان)

چکیده هویت، مجموعه ای از صفات و مشخصاتی است که باعث تشخص یک فرد یا اجتماع از افراد و جوامع دیگر می گردد؛ شهر نیز کلیتی باهویت است، و اجزا و عناصر تشکیل دهنده ی آن همانند محله، هویت و شخصیت خود را دارند. در شهرهای ما در اثر شهر نشینی شتابان چهار دهه ی گذشته، عناصر هویت بخش در مقیاس شهرها و محلات پدید نیامده است. محلات در بافت های تاریخی _ سنتی که هویت، شهرسازی و معماری بومی کشورمان را در خود جای داده اند، با وجود نابسامانی هایی متأثر از معضلات کالبدی، کاربردی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی دچار بی هویتی شده و از زمینه و سیمای شهری کنار رفته اند. حال آنکه ضرورت احیاء هویت و زنده کردن این محیط های شهری در گرو خصوصیات کالبدی _ فضایی، فرهنگی _ اجتماعی و اقتصادی است. یکی از این نوع محلات که دچار نابسامانی ها و مشکلات عدیده ای شده است، محله گلبازخان کرمان واقع در بافت تاریخی _ سنتی این شهر است. هدف اصلی در این تحقیق، احیاء بافت تاریخی با توجه به معیارهای بافت های سنتی با ارزش است، که بدین ترتیب بتوان شاهد کالبدی با هویت بومی در سایت مورد نظر بود. در طی روند این پایان نامه به سوالات تحقیق، از جمله عوامل هویت ساز در بافت تاریخی و نیز نقش عناصر تاریخی در هویت بخشی به بافت های تاریخی پاسخ داده شده و در طراحی اعمال گردیده است. در فرآیند پژوهش این پایان نامه، از روش های توصیفی _ تحلیلی، مشاهده میدانی و مقایسه تطبیقی در مطالعه مربوط به تجارب و نمونه موردی استفاده شده است. همچنین با نگاه به دانش، تجربیات و الگوهای امروزی در زمینه ساماندهی بافت های تاریخی _ سنتی و کسب شناخت از وضعیت موجود محله گلبازخان کرمان، به عنوان یک بافت قدیمی، به تحلیل امکانات، پتانسیل ها، مشکلات و موانع موجود ( جدول swot ) این محله پرداخته شده است. در نهایت تمامی نتایج بدست آمده از بررسی در بخش های مختلف به آزمون گزارده شده و نتیجه حاصله از طریق ارائه طرح نهایی، نمود عینی پیدا کرده است. به طور مثال در طرح پیشنهادی، مکان گزینی مسجد و بهسازی محیط اطراف تکیه یه صورت میدانچه ای و تقویت مراسم آئینی در جهت ارتقاء هویت فرهنگی محله در نظر گرفته شده است و در جهت حفظ هویت کالبدی محله، از نشانه هایی مانند بادگیر استفاده شده و نیز در نظر گرفتن طاق ها در طول مسیر و همچنین احیاء و نوسازی ابنیه باارزش قدیمی و تزریق کاربری به آنها.