تحلیل چندمعنایی افعال زبان فارسی براساس نظریه قالب های معنایی

عنوان پایان نامه ی حاضر «تحلیل چند معنایی افعال زبان فارسی بر اساس نظریه ی قالب های معنایی» است که به روش توصیفی و تحلیل محتوا تدوین شده است. هدف از نگارش پایان نامه ی حاضر، تحلیل چند معنایی افعال زبان فارسی در نگرشی شناختی و با توجه به قالب های معنایی است. نظریه ی قالب های معنایی (فیلمور،1982) یکی از نظریه های مهم در معنی شناسی شناختی است که بر تعامل زبان وتجربه تأکید دارد. مسأله ی چند معنایی نیز یکی از روابط معنایی پیچیده است که در تمامی زبان ها با بسامد وقوع بالا روی می دهد. بررسی چند معنایی افعال نسبت به سایر مقولات واژگانی از پیچیدگی بیشتری برخوردار است. تا کنون پژوهشی در چارچوب نظریه ی قالب های معنایی بر داده های واقعی صورت نگرفته است و می توان گفت این نخستین بار است که نظریه ی قالب در مورد داده های واقعی زبان فارسی به کار می رود. پایان نامه ی حاضر با این پرسش اساسی نگارش یافته که: چند معنایی افعال زبان فارسی در چه طبقاتی قابل بررسی است؟ در این پایان نامه، ابتدا 468 فعل بسیط زبان فارسی از فرهنگ فشرده ی دو جلدی سخن (انوری،1382) استخراج شد. سپس افعال پیشوندی و افعال دارای بسامد کم تر حذف شد. 292 فعل باقی مانده بر مبنای الگوی اسمیت (1991) در پنج طبقه ی معنایی وضعیتی، فعالیتی، انجامی، لحظه ای و پیشرفتی قرار گرفت. از هر طبقه، چهار فعل به عنوان شاخص طبقه انتخاب شد و برای هر یک از این افعال، یک قالب معنایی ارائه گردید. این قالب های معنایی شامل معنی اولیه و سایر معانی فعل به همراه بافت کاربرد آن ها بود و در آن ها معانی گوناگون فعل بر اساس هسته های معنایی مشترک خود که اغلب مبتنی بر طرح واره های تصوری بود، مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد که آنچه در اکثر موارد منجر به چند معنایی افعال زبان فارسی می گردد، بسط استعاری مبتنی بر طرح واره های تصوری است. این پایان نامه مشتمل بر پنج فصل است. فصل نخست شامل بیان مسأله، اهداف پژوهش، سوال ها و فرضیه های پژوهش، روش انجام پژوهش و روش گرد آوری داده هاست. در فصل دوم، مطالعات پیشین در زمینه ی چند معنایی مورد بررسی قرار گرفته است. فصل سوم، ملاحظات نظری، به بیان مفاهیم کلیدی و بنیادی مربوط به موضوع پرداخته است. فصل چهارم، به تحلیل داده های پژوهش اختصاص دارد و فصل پنجم به بررسی نتایج و پیشنهاد هایی برای پژوهش های بعدی پرداخته است. کلید واژه ها : زبان شناسی شناختی، معنی شناسی شناختی، طرح واره های تصوری، معنی شناسی قالب، روابط مفهومی، چند معنایی.