مقایسه ی رویکردهای اسلامی و فمینیستی الگوهای جنسیتی سیمای جمهوری اسلامی ایران : تحلیل سریال «فاصله ها»

چکیده رسانه ها نقش مهمی در شکل دهی اندیشه ی افراد جامعه دارند. از جمله اندیشه هایی که به وسیله ی رسانه ها در ذهن افراد جامعه بوجود آمده و یا دست کم تقویت می شود، نحوه ی تلقی افراد از مفاهیم جنسیت و الگوهای جنسیتی است.این اندیشه ها به نوعی شکل دهنده ی رفتار جامعه است. صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران (رسانه ی ملی) به عنوان رسانه ای فراگیر، احتمالا بیشترین تاثیر را در میان رسانه ها بر شکل گیری اندیشه های افراد اجتماع دارد. در میان تولیدات رسانه ی ملی، سریال های تلویزیونی نقش فراوانی در امر فرهنگ سازی در حوزه ی جنسیت و الگوهای آن دارند. سریال «فاصله ها» با مخاطبی بالغ بر هشتاد و پنج درصد و با داشتن رویکردهای جنسیتی به نوبه ی خود این قابلیت را داشت تا تاثیر زیادی بر تقویت یا تغییر رویکردها و نگرش های جنسیتی جامعه داشته باشد. به همین دلیل مطالعه ی آن از منظر ادبیات جنسیتی کمک فراوانی در جهت فهم رویکردهای جنسیتی تبلیغ شده در آن می نماید. این تحقیق برآن است که مفاهیم حوزه ی جنسیت در نظرگاه های اسلامی و فمینیستی را با استفاده از روش کتابخانه ای استخراج کرده، سپس روابط این مفاهیم را در دو محور «ارتباط میان دو جنس» و «نقش های جنسیتی» با هم مورد بررسی قرار داده و بدین ترتیب به «الگوهای جنسیتی در رویکردهای اسلامی و فمینیستی» دست پیدا کند. نظریاتی که این پژوهش بر آنها استوار شده است نظرات فمینیسم لیبرال، فمینیسم رمانتیک، فمینیسم اگزیستانسیالیست و نظریه ی اسلامی زن در حوزه ی الگوهای جنسیت و نیز نظراتی چون بازنمایی رسانه ای در مباحث رسانه ای پژوهش خواهد بود. در نهایت پس از استخراج مفاهیم و کشف و بررسی ارتباط میان آنها، میزان انطباق مضامین سریال «فاصله ها» را به روش تحلیل گفتمان بر آنها مطالعه می کند تا میزان حضور هر کدام از این الگوها را در این سریال کشف کند. نتایج این پژوهش نشان می دهد سریال فاصله ها در به تصویر کشیدن الگوهای جنسیتی اسلامی و به نقد کشیدنالگوهای غیراسلامی، نسبتا موفق بوده و به همین دلیل می تواند الگویی برای تولیدات بعدی سیمای جمهوری اسلامی ایران باشد. واژگان کلیدی: الگوهای جنسیت، زنانگی، مردانگی، فمینیسم، اسلام،سریال تلویزیونی «فاصله ها»، تحلیل گفتمان