بررسی جایگاه و کارکرد حاکمیت دولتها در چارچوب حکمرانی مطلوب

چکیده 1) حاکمیت سابق دولتها امروزه دچار تغییر و تحول شده است. توسعه جایگاه فرد در مناسبات با دولت منجر به بروز برداشتهای جدید در تعامل میان دولت و فرد و مفهوم و گستره حاکمیت دولتها شده است. این رویکرد جدید در دو دهه آخر قرن بیستم توسط بانک جهانی در چارچوب ایده حکمرانی مطلوب مطرح شده است. این ایده با ایجاد پیوند میان مفاهیم حاکمیت، حقوق بشر و توسعه پایدار، تحقق واقعی توسعه پایدار و ارتقای حقوق بشر را مستلزم تحول در گستره و کارکردهای سابق حاکمیت دولتها می داند. در واقع تحقق واقعی حکمرانی مطلوب مستلزم آن خواهد بود که حاکمیت سابق دولتها مورد تعدیل قرار گرفته و به اقتضای جهانی شدن حقوق بشر و اقتصاد، مفاهیم حاکمیت و دولت مورد بازنگری قرار گیرند. از این رو دولتها بایستی در عصر جهانی شدن اقتصاد و حقوق بشر حرکت خود به سمت نیل به حکمرانی مطلوب را آغاز نماید. مطمئناً با توجه به فضای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هر جامعه الگوی نیل به حکمرانی مطلوب هر جامعه متفاوت از دیگری خواهد بود و هر دولتی بایستی با امعان نظر به چنین شرایطی و براساس مقتضات موجود، الگوی نیل به حکمرانی مطلوب و تعدیل حاکمیت خود را ترسیم و اتخاذ نماید. 2)هدف از اجرای این پژوهش تبیین ابعاد مختلف مفهوم حکمرانی مطلوب و بررسی تاثیر آن روی مفهوم و کارکردهای سابق حاکمیت دولتها بوده است. 3)نوع تحقیق کاربردی بوده و از روش تحقیق تحلیلی –توصیفی برای بررسی مساله استفاده شده و مطالب به روش کتابخانه های و اینترنتی جمع آوری شده است. 4) نتیجه کلی: اگر چه در راستای نیل به حکمرانی مطلوب تعریف دقیق و جامعی از حکمرانی مطلوب در دست نیست ولی شاخص های هشت گانه مشارکت، حاکمیت قانون، شفافیت، اجماع محور، عدالت، کارائی، پاسخگوئی و قابلیت پیش بینی از رویه دولتها و ادبیات موجود در این زمینه قابل استنتاج است. حرکت دولتها به سمت برقراری حکمرانی مطولب مطمئناً نه تنها منجر به تغییراتی در کارکردهای متعدد سابق دولتها درزمینه های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و.. خواهد داشت بلکه می تواند کارکردهای جدیدی را نیز بر دولتها بار نماید. بدین معنی که از یک سو تحقق حکمرانی مطلوب می تواند میزان مسئولیت پذیری، پاسخگویی، شفافیت و کارآمدی دولتها را ارتقای دهد و از سوئی دیگر می تواند کارکردهایی همچون ایجاد ظرفیتها و زمینه های مشارکت بخش غیر دولتی در تصمیم گیریها و سیاستگذاریها و تدارک بسترهای تحقق حکمرانی مطلوب نظیر برقراری دولت الکترونیک را برای دولتها مطرح سازد.