بررسی اثرات آنتی اکسیدانی، آنتی باکتریایی و سمیت عصاره پوست درخت بید(salix alba .l) همدان در دو مدل سلول گیاهی ، جانوری

ابزارهای بیوتکنولوژی و تکنیک های آن راهگشای تحقیقات جدید برای درک چگونگی عملکرد بدن های سالم می باشد. شناخت پایه ملکولی سلامت و بیماری منجربه کشف روش های جدید برای درمان و جلوگیری از بیماری می شود. استفاده از گیاهان دارویی از زمان های قدیم تا به امروز توسط عموم مردم بطور گسترده رایج بوده است؛ بنابراین مطالعه اثرات سیتوتوکسیک، ژنوتوکسیک(ناهنجاری های کروموزومی) و ضد میکروبی آنها امری ضروری می باشد. درخت بید یکی از درختانی است که بطور معمول بعنوان گیاه دارویی مصرف می-شود. پوست درخت بید در تمام قرون در چین، اروپا استفاده می شده است و امروزه برای برای درمان درد(بخصوص پشت درد خفیف و ورم زانو)، سردرد، آماس کیسه های مفصلی و غیره استفاده می شود. پوست درخت بید شامل سالیسین می باشد که ماده شیمیایی مشابه آسپرین است. در این تحقیق جهت ارزیابی میزان سمیت غلظت های مختلف عصاره دم کرده پوست تنه و شاخه بید همدان از مدل گیاهی پیاز استفاده گردید. نتایج تست سمیت نشان داد، عصاره دم کرده این دو اندام در غلظت های بیشتر مورد استفاده در طب سنتی، بر روی سلول های ریشه پیاز اثرات سمی داشته و باعث بروز برخی ناهنجاری های کروموزومی می-شود. در بررسی سمیت حاد، یکبار عصاره بید به موش ها در دُزهای از 2 تا 20 گرم در کیلوگرم داده شد. رفتار عمومی، اثرات مضر و مرگ و میر برای 14 روز بعد از تیمار تعیین شد و هیچکدام از دُزها مرگ و میر یا تغییرات رفتاری معنی داری را باعث نشدند. در بررسی سمیت تحت مزمن عصاره پوست بید بطور دهانی بصورت تک تجویز به رت های ویستار در دُزهای 200، 400، 800 و 1600 میلی گرم در کیلوگرم روزانه برای 28 روز داده شدند و تجویز روزانه عصاره در دُزهای 800 و mg/kg 1600 کاهش معنی داری در تعداد گلبول های قرمز، هموگلوبین، هماتوکریت موجب شد. ast، alp، alt و tb سرم افزایش پیدا کردند در حالیکه پروتئین کل و تری گلیسرید کاهش معنی داری داشتند. همچنین تغیرات معنی داری در وزن حیوانات مشاهده نشد. در ارزیابی خواص ضد-میکروبی، اثرات ضد باکتریایی غلظت های مختلف از سه نوع عصاره متانولی، هیدروالکلی و آبی دو اندام پوست تنه وشاخه بر روی 8 نوع باکتری بیماری زا بررسی گردید. بررسی ها نشان داد که غلظت های بالا( 200 و400 میلی گرم در میلی-لیتر)از عصاره های هیدروالکلی و متانولی این دو اندام دارای اثرات ضد باکتریایی بر روی باکتری های اشرشیا کولی، استافیلوکوکوس اورئوس، باسیلیوس سوبتلیس، باسیلیوس سرئوس، میکروکوکوس لوتوس و استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس می باشند اما بر روی باکتری های کلبسیا پنومونیه و سالمونلا تیفی اثر ضد باکتریایی خاصی در مورد هیچ کدام از انواع عصاره ها در اندام-ها مشاهده نشد. در ارزیابی خواص آنتی اکسیدانی از چهار نوع عصاره اتانولی، اتیل استاتی، متانولی و کلروفرمی پوست تنه و شاخه بید استفاده شد که بین عصاره ها و اندام ها تفاوت معنی داری وجود داشت. در تست dpph نیز ic50 ارزیابی شده برای چهار عصاره اتانولی، اتیل استاتی، متانولی و کلروفرمی پوست تنه و شاخه به ترتیب 130/0، 138/0، 139/0،147/0 و 129/.، 134/0، 137/0، 141/0 میلی گرم در میلی لیتر بود.