تجزیه کمی و کیفی اسانس و ارزیابی فعالیت ضد اکسیدانی، ضد سرطانی و ضد میکروبی گیاه calligonum arborescens liwt. از منطقه کاشان

چکیده در سال های اخیر اسانس ها و عصاره های استخراج شده از گیاهان به عنوان منبع تولید محصولات طبیعی مورد توجه بسیاری قرار گرفته اند و کاربردهای فراوانی برای آن ها در صنایع غذایی، دارویی و عطرسازی محقق شده است. کاربرد مواد گیاهی به عنوان رژیم های غذایی و نگه-دارنده، به دلیل ظرفیت های آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی و دیگر ذخیره های زیستی آن هاست. در این پژوهش، گیاه calligonum arborescens litw. از خانواده علف هفت بند از منطقه کاشان مورد بررسی قرار گرفت. اسانس اندام های هوایی گیاه بالا با روش تقطیر و استخراج با بخار به طور همزمان با حلال پنتان، استخراج شد و با gc-ms مورد مطالعه قرار گرفت. در اسانس این گیاه تعداد 20 ترکیب شناسایی شد. در مرحله بعدی، استخراج عصاره از اندام های گیاه به روش سوکسله انجام شد و قابلیت آنتی-اکسیدانی نمونه ها با استفاده از دو روش ارزیابی شد: 1) مهار رادیکال آزاد پایدار 2و2- دی فنیل1- پیکریل هیدرازیل ( dpph) و 2) سنجش بتاکاروتن- لینولئیک اسید. ظرفیت تام فنلی عصاره های متانولی گیاه با معرف فولین سیوکالتیو اندازه گیری شد. همچنین عصاره های متانولی گیاه با سنجش مرگ و میر میگوی آب شور دریا برای ارزیابی اثر ضد سرطانی غربال شدند. نتایج نشان داد که ترکیبات اصلی اندام های هوایی گیاه شامل دودکانوئیک اسید (36/44%)، دکانوئیک اسید (14/9%)، پی پریتنون (49/8%)، بتا-یونون (89/5%) بود. عصاره متانولی ساقه کمترین میزان ic50 را در مقایسه با آنتی اکسیدان سنتزی بوتیلیتد هیدروکسی تولوئن (16/1±06/17=(bht)ic50) نشان داد. در سنجش بتاکاروتن- لینولئیک اسید نیز عصاره های متانولی درصد مهار اکسیداسیون قابل ملاحظه ای را در مقایسه با شاهد bht نشان داد. با توجه به مقادیر ظرفیت تام فنلی عصاره های متانولی گیاه می توان گفت این گیاه دارای پتانسیل بالا در تولید ترکیب های فنلی است. عصاره های متانولی، همچنین فعالیت ضد میکروبی ضعیفی مقابل میکروارگانیسم های مورد آزمایش نشان دادند. طبق نتایج حاصل در این پژوهش این گیاه خاصیت ضد سرطانی نداشت.