مطالعه زمین شیمی زیست محیطی فلزات سنگین در آب و رسوبات بخشی از رودخانه زاینده رود (شعاع 50 کیلومتری از مرکز شهر اصفهان)

زمین شناسی زیست محیطی یکی از رشته های علوم پایه است که نقش مهمی در حل مشکلات مرتبط با کشاورزی، بهره برداری از منابع معدنی، حفاظت از محیط زیست، خاک، آب، انرژی و دیگر منابع، و همچنین حفظ سلامت انسان و دیگر جانوران دارد. در این مطالعه غلظت برخی از فلزات سنگین در آب و رسوبات رودخانه زاینده رود بررسی شد. در مسیر رودخانه زاینده رود سه تیپ اصلی آب وجود دارد که به ترتیب شامل کلسیم – سولفات و بیکربنات، سدیم – کلر و سولفات، و سدیم – بیکربنات می شود. نتایج تجزیه شیمیایی نشان داد که غلظت بالای برخی فلزات در نمونه های آب رودخانه، محدود به نواحی مجاور تخلیه پساب واحدهای صنعتی به رودخانه است. در مورد نمونه های پساب چند مورد ازجمله آلودگی آلومینیم در پساب تصفیه خانه آب و غلظت بالای وانادیم در پساب نیروگاه برق مشاهده شد. به طور کلی غلظت بیشتر فلزات مورد مطالعه به رغم افزودگی ناچیز نسبت به زمینها آلودگی شدیدیرا نشان نمی دهند. نتایج تعیین بافت رسوبات نشان دهنده درشت دانه بودن رسوبات زاینده رود است به طوری که چهار نوع بافت عمده در محدوده مورد مطالعه دیده می شود شامل گل ماسه ای، گل سیلتی، ماسه گلی، و گل. در ایستگاه پل چوم آلودگی بسیار شدیدی از مس و روی در رسوب رودخانه مشاهده شد که دلیل آن احتمالاً تخلیه غیرقانونی پساب برخی صنایع در این نقطه در حاشیه رودخانه است. جیوه در نمونه ایستگاه هایی که اندازه گیری غلظت جیوه در آنها صورت گرفته است غنی شدگی بسیار شدیدی در رسوبات نشان می دهد. نتایج محاسبه شاخص بار آلودگی نشان می دهد که تمام نمونه های پایین دست تصفیه خانه جنوب اصفهان pli بیشتر از 1 داشته و بنابراین تحت تاثیر غلظت های غیرطبیعی قرار گرفته اند. نتایج محاسبه ضریب توزیع نشان می دهد که آنتیموان بیشترین تحرک و آلومینیم کمترین تحرک را در رودخانه زاینده رود دارد.