ارزیابی لاین های پیشرفته گندم دوروم (triticum turgidum l.) از لحاظ خصوصیات آگروفیزیولوژیکی و شاخص های پایداری عملکرد

در شرایط دیم ایران تولید گندم دوروم که یکی از محصولات مهم از نظر ارزش غذایی است، می تواند نقش مهمی در افزایش توان تولید در دیمزارها و توان اقتصادی کشاورزان دیمکار داشته باشد. کشت ارقام سازگار که بتوانند تنشهای محیطی مهم بویژه تنش خشکی را تحمل نماید، برای گسترش تولید این محصول ضروری است. بنا بر این در این پژوهش به منظور شناسایی ژنوتیپهای برتر از نظر تحمل تنش خشکی و ویژگیهای آگروفیزیولوژیک مرتبط با تنش خشکی، ?0 ژنوتیپ پیشرفته گندم دوروم به همراه ارقام دوروم ساجی و زردک و گندم نان سرارود بعنوان شاهد در آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار، طی سال زراعی 89-1388 در دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی در مزرعه معاونت موسسه تحقیقات کشاورزی دیم سرارود انجام گرفت. ضمناً پایداری عملکرد این ژنوتیپها بر اساس عملکرد آنها در پنج محیط از سال زراعی 87-1386 تا سال 90-1389 نیز توسط روشهای شناخته شده تجزیه پایداری از جمله روش امی ارزیابی گردید. ژنوتیپ ها از نظر صفت عملکرد دانه ، قابلیت انتقال مجدد آسیمیلاتهای ذخیره شده به دانه، قابلیت فتوسنتز سنبله، بیوماس، محتوای آب نسبی برگ، آب نسبی از دست رفته، تعداد سنبله بارور درمترمربع ، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، شاخص برداشت، طول سنبله ، ارتفاع بوته، طول برگ پرچم، طول پدانکل خارجی، قرائت spad، کلروفیل فلورسنس، روز تا ظهور سنبله و رسیدن مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که برای بعضی از این صفات تنوع ژنتیکی معنی داری در بین ژنوتیپ ها وجود داشت. در این آزمایش همچنین شاخص های مقاومت به خشکی نیز محاسبه گردید و از نظر شاخص sti ، 14 ژنوتیپ از برترین شاهد( رقم زراعی ساجی) برتر بودند. در شرایط آبیاری تکمیلی سه ژنوتیپ قابلیت انتقال مجدد بهتری از برترین شاهد(ساجی) برای این صفت نشان دادند و در شرایط دیم، ژنوتیپ 23( سرداری) بیشترین قابلیت انتقال مجدد را داشت. از نظر قابلیت فتوسنتز سنبله در شرایط آبیاری تکمیلی و دیم رقم زراعی ساجی برتر از دو شاهد دیگر بود و در هر دو شرایط پنج ژنوتیپ از این رقم زراعی برتر بودند.