ساخت و ارزیابی دستگاه استخراج فیله ژل برگ صبر زرد (aloe vera)

صبر زرد متعلق به خانواده liliaceae (سوسن)، با ظاهری بوته ای انبوه، پایا و همیشه سبز می باشد. قسمت مرکزی و عمده برگ آن سلول های پارانشیم یا مزوفیل حاوی مایع شفاف لزج یا اصطلاحاً موسیلاژ می باشد که به آن فیله ژل صبر زرد اطلاق می شود. در حال حاضر محصولات مختلف صبر زرد در صنایع مختلف غذایی، صنایع آرایشی و بهداشتی و صنایع دارویی استفاده می شود. با توجه به تعدد محصولات فرآوری شده صبر زرد و کاربرد روزافزون آن ها، صنایع فرآوری آن به یکی از صنایع بزرگ در سرتاسر جهان تبدیل شده است. طبق بررسی های انجام گرفته این صنعت در ایران نو ظهور بوده و هنوز رشد چندانی نکرده است. بنابراین نیاز به تحقیق و پژوهش و سرمایه گذاری در زمینه صنایع فرآوری و تولید محصولات صبر زرد احساس می شود. یکی از مراحلی که در اغلب فرآیندهای تولید وجود دارد، خارج کردن ژل از برگ (gel extraction) می باشد که یکی از روش های آن، استخراج نوار ژل از طریق جداسازی پوشش بیرونی یا همان غلاف برگ از نوار ژل با استفاده از نیروی برش می باشد. این روش می تواند به دو صورت دستی و یا ماشینی انجام شود. روش دستی زمان بر بوده و نیاز به نیروی کارگری زیادی می باشد. این تحقیق به ساخت و ارزیابی دستگاهی برای استخراج نوار(فیله) ژل به صورت ماشینی و مقایسه آن با روش دستی مربوط می شود. مجموع? دستگاه ساخته شده شامل سامان? انتقال برگ، سامان? برش و سامان? انتقال توان می باشد که مجموعاً بر روی شاسی دستگاه سوار می شوند. برای ارزیابی دستگاه، بازده دستگاه و درصد ناخالصی باقی مانده بر روی نوار ژل در سه سطح سرعت تغذیه m/min 5، 15و 25 و در سه سطح نیروی فشاری n 60 ، 120 و 180 محاسبه گردید. نتایج تجزیه واریانس، تفاوت معنی داری را بین ترکیب های مختلف تیماری برای دو صفت راندمان دستگاه و درصد ناخالصی نشان نداد. با انجام مقایسه میانگین بر اساس آزمون lsd بر روی ترکیب های مختلف تیماری،کمترین مقدار 86/81 % در نیروی فشاری n120 و سرعت m/min5 بود. همچنین برای مقایس? روش دستی و ماشینی از نظر کمی، بازده و ظرفیت (تعداد برگ عمل آوری شده در واحد زمان) روش دستی نیز بدست آورده شده و با روش ماشینی مقایسه گردید. بازده روش دستی 93 درصد بدست آمد که در مقایسه با کمترین راندمان دستگاه (82 درصد) به میزان 11 درصد و در مقایسه با بیشترین راندمان دستگاه (89 درصد) به میزان 4 درصد بیشتر می باشد. ظرفیت روش دستی در حالت طبیعی 60 برگ در ساعت و ظرفیت دستگاه در سرعت های m/min 5 و m/min15 به ترتیب 300 و 900 برگ در ساعت بدست آمد که 5 الی 15 برابر روش دستی می باشد.