بررسی آثار اقتصادی سیاست قیمت گذاری منابع آب (مطالعه موردی چناران- خراسان رضوی)

آب از گران بهاترین و کمیاب ترین عوامل تولید در بخش کشاورزی به شمار می رود. امروزه مدیریت منابع آب، نه تنها در کشورهای در حال توسعه بلکه در کشورهای توسعه یافته هم، از اهمیت بالایی برخوردار است. لذا ضرورت تخصیص بهینه منابع آبی در کشور، سبب شده است تا بحث مدیریت تقاضا و قیمت گذاری آب اهمیت ویژه ای پیدا کند. از این رو هدف از این مطالعه ضمن برآورد تابع تقاضای آب و محاسبه کشش های قیمتی آن، ارزیابی اثرات سیاست های مختلف بر روی مصرف نهاده های کشاورزی و الگوی کشت می باشد. سناریوهای شبیه سازی شده شامل افزایش قیمت نهاده آب، کاهش آب در دسترس و کاهش قیمت فروش محصولات با نیاز آبی بالا می باشند. که برای این منظور از روش برنامه ریزی ریاضی مثبت(pmp) برای ارزیابی اثرات سیاست های مختلف استفاده شد. داده های مورد نیاز از طریق نمونه گیری تصادفی و مصاحبه حضوری با آن گروه از کشاورزان منطقه چناران که از منابع آب های زیرزمینی استفاده می نمایند، به دست آمد. نتایج نشان داد که کشش قیمتی تقاضای آب، برای هر گروه از بهره برداران به خصوص در قیمت های پایین ناچیز می باشد و با تغییرات اندک در قیمت، مصرف آب چندان تغییر نمی کند. نتایج حاصل از به کارگیری سیاست های پیشنهادی نیز نشان می دهد که سیاست قیمت گذاری منابع آب، هرچند مصرف آب را کاهش می دهد اما رفاه و الگوی کشت بهره برداران را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد. همچنین سیاست کاهش قیمت محصول چغندرقند و کاهش آب آبیاری در مقایسه با سایر سیاست های پیشنهادی مناسب تر می باشند و می تواند به عنوان جایگزین مناسبی برای سیاست قیمت گذاری منابع آب در نظر گرفت.