هیدروژئولوژی و شبیه سازی منابع آب زیرزمینی دشت خویس با استفاده از مدل ریاضی تفاضلات محدود

حفاظت از منابع آب و به ویژه منابع آب زیرزمینی، یکی از مهم ترین مسائل امروزی منابع آب جوامع بشری است. از طرفی، مدیریت این منابع نقش مهمی را در توسعه پایدار کشور ایفا می نماید، که این مدیریت، خود نیازمند مطالعات دقیق و جامع منابع است. مدل سازی یکی از روش های غیر مستقیم مطالعه منابع آب های زیرزمینی است که به علت کارایی بالا و هزینه کمتر نسبت به روش های دیگر در حال حاضر توجه زیادی را به خود جذب نموده است. بدین منظور، مدل کمی آب های زیرزمینی دشت خویس با استفاده از نرم افزار gms7.1(کد modflow2000) تهیه گردید. دشت خویس با مساحت 274 کیلومترمربع در جنوب شهرستان شوش و شمال غربی استان خوزستان واقع شده است. پس از انتخاب الگوریتم و بسته نرم افزاری مناسب، مدل مفهومی در ماژول نقشه ایجاد و سپس به مدل عددی تبدیل گردید. جهت طراحی مدل، منطقه مورد مطالعه به شبکه ای منظم تقسیم گردید و شرایط اولیه و مرزی و ورودی های مورد نیاز دیگر از قبیل هدایت هیدرولیکی، تغذیه، چاه های پمپاژ، چاه های مشاهداتی، تبخیر، زهکش و رودخانه مشخص و به مدل اعمال گردید. ابتدا مدل طراحی شده در شرایط ماندگار در شهریور ماه 1388 به مدت یک ماه اجرا و کالیبره گردید و سپس از مهر 1388 تا شهریور 1389 در شرایط ناماندگار در 12 پریود تنش کالیبره شد و پارامترهای هیدروژئولوژیکی آبخوان بهینه گردیدند. نهایتاً مدل کالیبره شده از مهر 1389 تا شهریور 1390 صحت سنجی شد. پس از کالیبره و صحت سنجی مدل و اطمینان یافتن از اینکه مدل می تواند شرایط واقعی آبخوان را شبیه سازی کند، از آن به عنوان ابزار مدیریتی استفاده شد و برخی از سناریوهای مدیریتی نظیر، وضعیت آبخوان در شرایط خشکسالی، ترسالی، افزایش دبی پمپاژ، کاهش دبی پمپاژ، احداث چاه بهره برداری جدید، ادامه روند کنونی و شرایط خشکسالی توأم با افزایش پمپاژ و افت سطح آب رودخانه توسط مدل شبیه سازی شد.