راهبردهای ترجمه ضرب المثل ها در فرهنگ های دوزبانه انگلیسی به فارسی

ترجمه ضرب المثل ها موضوعی بحث برانگیز است. از آنجا که ضرب المثل ها عموما ریشه در فرهنگ و زبان متن مبدأ دارند، ترجمه آنان امری دشوار است. از طرفی دیگر، نسبت به موارد مشابه همچون اصطلاحات و استعارات ، میزان تحقیقات صورت گرفته در زمینه ضرب المثل ها و ترجمه آنان ناچیز است. این مهم در کشورما، ایران، نیز نمود دارد. در تحقیق پیش رو، محقق تلاش کرده است که راهبردهای گوناگون در زمینه ترجمه ضرب المثل ها در فرهنگ های دو زبانه انگلیسی به فارسی را مورد بررسی قرار دهد. دراین تحقیق بااستفاده ازچهارچوب نظری ارائه شده توسط بیکر( 1992 ) سعی شده تاپربسامدترین راهبرد بکاررفته دربرگردان فارسی ضرب المثل های بکار رفته در فرهنگ های دو زبانه انگلیسی به فارسی مشخص شود. شایان ذکر است که مدل مذکور 4 راهبرد برای ترجمه ضرب المثل ها معرفی می کند. پیکره تحقیقِ حاضر، شامل 200 ضرب المثل انگلیسی به همراه معادل های فارسی آنها در دو فرهنگ انگلیسی- فارسی "هزاره" و "پویا" می باشد. ضرب المثل های انگلیسی از 10 مدخل مختلف "فرهنگ ضرب المثل های آکسفورد" به صورت تصادفی انتخاب شده اند. این ضرب المثل های انگلیسی به همراه معادل های آنها در فرهنگ های دو زبانه انگلیسی- فارسی "هزاره" و "پویا" مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفتند تا راهبرد بکار رفته در ترجمه هر یک از آنها مشخص شود. در این تحقیق، 573 معادل برای 200 ضرب المثل انگلیسی در دو فرهنگ مذکور انگلیسی- فارسی یافت شد که دراین میان 258 ضرب المثل با استفاده از راهبرد using a fixed expression of similar meaning but dissimilar form ترجمه شده اند. به بیان دیگر،این راهبرد پربسامد ترین راهبرد در میان 4 راهبرد شناخته شد. با توجه به نتایج به دست آمده از یافته های این تحقیق مشخص گردید که گاه فرهنگ نگاران تلاش فراوانی می کنند که به هر طریق ممکن یک ضرب المثل را در زبان مقصد ترجمه کنند. آنها برای نیل به این هدف علاوه بر راهبرد های ارائه شده توسط بیکر( 1992 ) از ترجمه تحت اللفظی یا کلمه به کلمه نیز استفاده کردند.