مجلس اول مشروطه و نقش ان در توسعه سیاسی ایران

این پژوهش با تکیه بر منابع و ماخذ موجود و اندیشه اندیشمندان داخلی و خارجی می کوشد ، جایگاه و نقش مجلس شورای ملی را در توسعه سیاسی به مفهوم کلی ، تبیین و ارائه کند . روش پژوهش ، ترکیبی از پژوهش تاریخی ، تحلیلی و توصیفی است. در فصول آغازین ، توسعه سیاسی ، مفهوم آن ، شاخص های توسعه سیاسی ، اصول ثابت توسعه و عناصر اساسی این واژه و در بخشی دیگر نیز مفهوم نمایندگی ، اقسام آن از نگاه های مختلف ، ویژگی های انتخابات بعنوان ساز و کار توسعه ، و در نهایت نیز ویژگی های اولین مجلس شورای ملی و نحوه شکل گیری آن بعنوان اولین تجربه پارلمانی در این کشور بررسی و همچنین میزان نقش و تاثیر آن در توسعه سیاسی مورد بررسی قرار گرفته است . در این پژوهش آمده است که هدف اصلی توسعه ، بهبود سطح کیفی زندگی مردم در جامعه است . بعبارتی دیگرتوسعه به معنای بهبود پیوسته کل جامعه و نظام اجتماعی به سوی زندگی بهتر یا انسانی تر است . از این نگاه ، مجلس اول بخاطر کوتاه بودن مدت زمان فعالیت خود و دلمشغولی هایش در خصوص برداشتن قدمهای اولیه و زیر بنایی ، نتوانست تاثیر چندانی در سطح کیفی زندگی مردم داشته باشد. در بیانی دیگر اگر توسعه سیاسی را به این معنا که جامعه بتواند از حداکثر استعداد و تلاش شهروندانش بهره مند شود و پیشرفت در همه امور بدون آنکه ثبات نظام سیاسی دچار نا آرامی و تزلزل شود را درنظر بگیریم باید گفت ؛ اگر چه جامعه بخاطر تند روی های برخی وکلای مجلس ... دائما توسط افرادی که سعی در ایجاد بلواهای سیاسی داشتند تحریک می شد ، لیکن بصورت عمده دچار بحران و چالش واقعی نبود. با این حال خود این عامل باعث شده بود شهروندان نتوانند مستقل و آزاد بیندیشند و رفتار کنند و در بسیاری از مواقع قوانین حاکم نادیده انگاشته می شد. شاید اگر بهترینها ، باسوادترینها و سیرترین ها به حوزه سیاست و تصمیم گیری برای اداره کشور وارد می شدند و به عبارتی نخبه گرایی یعنی شایسته سالاری وجود داشت و حاکمیت ، با عنایت به روش و منطق علمی توانمند ترین افراد را بکار می گرفت ، مسیر توسعه با سرعت و دقت بیشتری پیموده می شد . ازرقابت نهادینه شده ، تحقق مشارکت ،امکان تحرک اجتماعی بعنوان سه شاخص عمده توسعه سیاسی نام برده شده است . با بررسی این شاخص ها و تطابق آن با تحرکات دوران مشروطه و فعالیتهای مجلس اول در می یابیم که این دوران با افق های بیان شده فاصله بسیاری داشته است هر چند که در مسیر این جریان قرار گرفت . تاسیس مجلس در دوران خفقان سلطنتی ، خود گام مهمی بود در مسیر توسعه کشوری که سالهای متمادی زیر چکمه های استعمار و استثمار لگد مال شده بود .