ارزیابی روند رویشی و محصول دهی توده های همسال کاج بادامی در جنگلکاری های حومه گرگان

چکیده: جنگلکاری سوزنی برگان در حاشیه جنگل های طبیعی و حومه شهرها نقش بسزایی در حفاظت آب و خاک، افزایش پتانسیل تولیدی و خدماتی اراضی کم بازده، مخروبه و شیب دار ساحلی دارد. ارزیابی رویش و محصول دهی این گونه جنگلکاری ها یقیناً اطلاعات بسیار مفیدی را ثبت و در اختیار مدیران و تصمیم سازان قرار خواهد داد. هدف از این تحقیق تعیین میزان روند رویشی (قطری و حجمی) و محصول دهی توده های همسال کاج بادامی و شناسایی و معرفی فاکتورهای اقلیمی اثرگذار روی این متغیرها می باشد. جهت نیل به این اهداف دو توده خالص جنگلکاری کاج بادامی با سنین 21 و 31 ساله با فاصله کاشت 2×5/2 متر در رویشگاه سعدآباد و توشن (حومه گرگان) انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت. در هر توده، قطعات یک هکتاری انتخاب و به بلوک (25×100 متر) در امتداد شیب تقسیم گردید. سپس هر بلوک به 4 قطعه (25×25 متر) تقسیم گردید و از هر بلوک یک پلات نمونه به طور تصادفی انتخاب گردید. پس از اندازه گیری قطر و ارتفاع درختان درون هر پلات، از هر رویشگاه تعداد 32 اصله درخت نمونه انتخاب شد. پایه های انتخاب شده قطع و از هر پایه دیسک های نمونه تهیه شد. اندازه گیری های فواصل دوایر رویشی با استفاده از دستگاه و میز اندازه گیری lintab6 و نرم افزار tsap و محاسبات به روش آنالیز تنه انجام شد. نتایج نشان داد در دو رویشگاه سعدآباد و توشن به ترتیب فراوانی درختان، برابر با 1896 و 1968 اصله در هکتار، متوسط رویه زمینی برابر با 90/44 و 95/72 متر مربع در هکتار، متوسط موجودی حجمی به ترتیب برابر با 29/289 و 03/480 سیلو در هکتار، میانگین قطر برابر با 92/15 و 12/21 سانتی متر، میانگین ارتفاع برابر با 12/24 و 19/53 متر برآورد شد. نتایج همبستگی رویش توده های مورد مطالعه با عوامل اقلیمی نشان داد که در رویشگاه سعدآباد نسبت به رویشگاه توشن، رویش توده (قطری، ارتفاعی و حجمی) دارای همبستگی کم تری با فاکتورهای اقلیمی می باشد. در رویشگاه توشن رویش درختان (قطری، ارتقاعی و حجمی) بیشتر متأثر از دما و سرعت باد می باشد. همچنین فاکتور دما (حداقل، حداکثر و میانگین دما) در زمستان ( بهمن و اسفند) و بهار (فروردین و اردیبهشت) دارای بیشترین همبستگی با رویش درختان (قطری، ارتفاعی و حجمی) در توده های مورد مطالعه می باشد. واژه های کلیدی: کاج بادامی، رویش، محصول دهی، همبستگی، فاکتورهای اقلیمی