ارزیابی پارامترهای طراحی سیستم زهکشی زیرزمینی و صحت سنجی مدل drainmod در اراضی شالیزاری مطالعه موردی: مرکز توسعه منابع انسانی و کشاورزی هراز

چکیده وجود مشکلات متنوع در طراحی از طریق فرمول های نظری و هم چنین خطا در برآورد پارامترهای طراحی زهکشی، موجب شده است که در پروژه های آبیاری و زهکشی بزرگ، احداث مزارع آزمایشی قبل از اجرای پروژه غیر قابل اجتناب باشد. در این رابطه، یک مزرعه آزمایشی شالیزاری در مرکز توسعه منابع انسانی و کشاورزی هراز استان مازندران مورد مطالعه قرار گرفت. در این تحقیق، ارزیابی پارامترهای طراحی زهکش زیرزمینی این مزرعه آزمایشی با توجه به داده های مزرعه ای، به کمک روش های ماندگار و غیر ماندگار انجام گرفته است. به این منظور، تعدادی چاهک بین خطوط زهکش حفر شده و در خروجی زهکش نیز کنتور حجمی نصب شد. طبق ارزیابی های انجام شده، مقدار پارامترهای ضریب عکس العمل و آبدهی ویژه به ترتیب برابر 33/1 یک بر روز و 4 درصد به دست آمد. صحت سنجی نتایج مدل drainmod با داده های مزرعه ای در مزارع شالیزاری به عنوان هدف دوم مد نظر بود که خصوصیت متمایز این اراضی با اراضی غیرشالیزاری وجود یک لایه نسبتا سخت در عمق 20 تا 30 سانتی متری خاک است. در نتیجه این بار با باز گذاشتن خروجی زهکش، داده های عمق سطح ایستابی برداشت شد و با استفاده از آن، نتایج مدل drainmod در زمین های شالیزاری مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که مقادیر متوسط خطای مطلق، جذر میانگین مربعات خطا، ضریب باقی-مانده جرم و ضریب تعیین مدل بین داده های عمق سطح ایستابی برداشت شده و مقادیر عمق سطح ایستابی شبیه سازی شده توسط مدل، به ترتیب برابر 9/17، 3/24، 14/0- و 75/0 به دست آمده است که این نتایج بیان کننده رضایت بخش بودن مدل است. واژه های کلیدی: ارزیابی، شالیزار، طراحی زهکشی زیرزمینی، مزرعه آزمایشی، مدل drainmod