"بررسی میزان رضایت بازنشستگان سازمان تامین اجتماعی از خدمات رفاهی ارائه شده و عوامل اجتماعی موثر برآن"

الف) موضوع و طرح مسئله(اهمیت موضوع و هدف): از آنجایی که بشر به تاثیر تخریبی مرور زمان در توانایی های جسمی ، روحی و روانی خویش به خوبی آگاه است ، همواره خواستار نظامی است که بتواند با ایجاد تامین مادی و معنوی از زمان کهولت، ازکارافتادگی و فوت به مقابله با گذشت ویرانگر زمان برخیزد. در این راستا،داشتن تامین خاطر از ضروری ترین امتیازاتی است که بدون برخورداری از آن نمی توان نیازهای روحی بشر را ارضاء شده دانست. خط مشی های مربوط به نظام تامین اجتماعی که پدیده بازنشستگی یکی از ابعاد آن است ، از اصولی ترین و موثرترین روشهای تحقق امنیت انسانی است. پدیده ی سالمندی و به تبع آن ، مقوله بازنشستگی نه تنها با امنیت شغلی و امنیت از جهت درآمد مرتبط است ، بلکه سلامت محیط زیست انسانی را چه برای بازنشسته و چه برای دیگران، متاثر می سازد. رسیدن به دوره ی بازنشستگی به عنوان بخشی از زندگی انسان، در صورتی که با تدابیر اصولی و برنامه های متناسب با شرایط فرهنگی _ اجتماعی و اقتصادی جامعه همراه نباشد، زمینه نگرانی و اضطراب برای بازنشستگان را به ارمغان می آورد که در روابط او با خود و اطرافیان تاثیرات منفی خواهد گذاشت.سیاست اجتماعی متناسب با شرایط جوامع مختلف می تواند تعدیل کننده ی تبعات و آثار سوء سالمندی و بازنشستگی در جامعه گردد. استمرار تعهد فرد به نظام اجتماعی حاکم و اهداف سازمان مربوطه ریشه در رضایت از خود، سازمان و جامعه دارد که فرد در آن زندگی می کند و چنانچه فرد از اوضاع شخصی یا زندگی خود رضایت نداشته باشد، این نارضایتی بسیاری از رفتارها و گرایشات فرد نسبت به وضعیت فردی و شرایط اجتماعی را تحت تاثیر قرار می دهد که می تواند منشاء بسیاری از نابهنجاری های اجتماعی گردد. بنابراین رضایت مندی به عنوان یک حالت روانی مثبت، می تواند در بهبود سلامت جسمی و روانی تاثیرگذار باشد. اهداف اصلی تحقیق عبارت است از: بررسی و شناخت میزان رضایتمندی بازنشستگان تامین اجتماعی از خدمات رفاهی این سازمان، بررسی و شناخت عوامل اجتماعی موثر بر میزان رضایتمندی بازنشستگان، بررسی چگونگی عملکرد سازمان تامین اجتماعی در خصوص ارائه خدمات رفاهی به بازنشستگان ب) مبانی نظری: شامل مرور مختصری از منابع ، چارچوب نظری، پرسشها و فرضیه ها: متغیر وابسته در این تحقیق "میزان رضایتمندی از خدمات رفاهی ارائه شده " است. اولین متغیر مستقل وتاثیرگذار در میزان رضایتمندی بازنشستگان "پایگاه اجتماعی و اقتصادی" می باشد. متغیر مستقل دیگر" روابط اجتماعی"است و سومین متغیر مستقل " احترام اجتماعی" است. متغیرهای زمینه ای نیز شامل:جنسیت، درآمد ، تحصیلات و نوع شغل قبل از بازنشستگی می باشد. سئوالات تحقیق: میزان رضایتمندی بازنشستگان تامین اجتماعی از خدمات رفاهی ارائه شده در سازمان چگونه است؟ آیا بین عوامل اجتماعی و میزان رضایتمندی بازنشستگان از خدمات رفاهی رابطه وجود دارد؟ آیا پایگاه اجتماعی بر میزان رضایتمندی بازنشستگان از خدمات رفاهی تاثیر دارد؟ آیا ارتباط اجتماعی بر میزان رضایتمندی بازنشستگان از خدمات رفاهی تاثیر دارد؟آیا احترام اجتماعی بر میزان رضایتمندی بازنشستگان از خدمات رفاهی تاثیر دارد؟ فرضیه اصلی: به نظر می رسد بین پایگاه اجتماعی بازنشستگان و میزان رضایتمندی از خدمات رفاهی رابطه وجود دارد. به نظر می رسد بین روابط اجتماعی بازنشستگان و میزان رضایتمندی از خدمات رفاهی رابطه وجود دارد. به نظر می رسد بین احترام اجتماعی ومیزان رضایتمندی بازنشستگان از خدمات رفاهی رابطه وجود دارد. فرضیه فرعی: بین جنسیت ومیزان رضایتمندی بازنشستگان از خدمات رفاهی رابطه وجود دارد. بین میزان درآمد ومیزان رضایتمندی بازنشستگان از خدمات رفاهی رابطه وجود دارد. بین سطح تحصیلات ومیزان رضایتمندی بازنشستگان از خدمات رفاهی رابطه وجود دارد. بین نوع شغل قبل از بازنشستگی ومیزان رضایتمندی بازنشستگان از خدمات رفاهی رابطه وجود دارد. پ) روش تحقیق: شامل تعریف مفاهیم،روش تحقیق،جامعه مورد تحقیق،نمونه گیری و روشهای نمونه گیری،ابزار اندازه گیری، نحوه اجرای آن، شیوه گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها: تعریف مفاهیم: میزان رضایتمندی، در این تحقیق متغیر میزان رضایتمندی بازنشستگان سازمان تامین اجتماعی از خدمات رفاهی ارائه شده ،متغیر وابسته و در واقع مهمترین متغیر تحقیق محسوب می شود.رضایت یک حالت نسبی است که برای افراد مختلف در زمانهای متفاوت معنای خاصی دارد،یعنی یک امر ممکن است برای شخص و یا گروهی موجب رضایت باشد ولی برای شخص و گروه دیگر اثری نداشته باشد. پایگاه اجتماعی، بسیاری از جامعه شناسان تحت تاثیر ماکس وبر پایگاه اقتصادی، اجتماعی فرد را مجموعه ای از عوامل مانند درآمد، نوع شغل، سال های تحصیل، مسکن و امکانات رفاهی ارزیابی می کنند. تحصیلات، کیفیت یا حالت توانایی خواندن و نوشتن پیام های روزمره به زبان مادری و توانایی افراد در خواندن و نوشتن می باشد ، با سواد کسی است که بتواند مطلب ساده و کوتاهی را که مربوط به زندگی روزانه است با فهم موضوع بخواند و بنویسد. درآمد، شامل پرداخت هایی است که معمولاً ناشی از دستمزد، حقوق یا سرمایه گذاری است. منزلت شغلی، شکل خاص از پایگاه یا موضع یک فرد یا گروهی از افراد در داخل یک جمع با درجه اعتبار، آبرو،قدرت و حقوق و مزایای آنان در مقایسه با اعتبار، قدرت و امتیاز دیگران در همان جمع سنجیده می شود.ارتباط اجتماعی، روابط اجتماعی مفهومی از ارتباط و پیوند را در خود مستتر دارد. رابطه به معنای هر گونه ارتباط بین دو یا چند نفر یا دو یا چند گروه می باشد،رابطه می تواند پیوسته یا در جهت مودت،همکاری و هم گامی باشد.احترام اجتماعی، حرمت یا احترام اجتماعی در این جا به این معنی است که فرد تا چه حد خود را قابل احترام دانسته است. جامعه آماری این پژوهش 11800 نفر ، با حجم نمونه 372 نفر از بازنشستگان سازمان تامین اجتماعی شعبه 13 غرب تهران بزرگ است و جهت رسیدن به هدف پژوهش از تئوریهای مناسب جهت بررسی میزان رضایتمندی بازنشستگان موصوف استفاده گردیده و با توجه به مبانی نظری پژوهش، مدل نظری ارائه گردید که در آن رابطه متغیرهای مستقل یعنی روابط اجتماعی، احترام اجتماعی و پایگاه اجتماعی بر متغیر وابسته یعنی میزان رضایت از خدمات رفاهی دریافتی مشخص شده است. در ادامه اطلاعات در قالب پرسشنامه که اعتبار و روایی آن از پیش مورد سنجش قرار گرفته است، از طریق پرسشگران با 328 نفر پاسخگویی به شیوه تصادفی ، جمع آوری گردید و با استفاده از آزمون های آماری مناسب به آزمون فرضیات پرداخته شده است. ت) یافته های تحقیق: در 7 فرضیه این پژوهش احتمال رابطه مستقیم میان پایگاه اجتماعی بازنشستگان با میزان رضایتمندی آنان از خدمات رفاهی، رابطه مستقیم میان روابط اجتماعی بازنشستگان با میزان رضایتمندی آنان از خدمات رفاهی، رابطه مستقیم میان احترام اجتماعی بازنشستگان با میزان رضایتمندی آنان از خدمات رفاهی، رابطه مستقیم میان جنسیت بازنشستگان با میزان رضایتمندی آنان از خدمات رفاهی، رابطه مستقیم میان میزان درآمد بازنشستگان با میزان رضایتمندی آنان از خدمات رفاهی، رابطه مستقیم میان سطح تحصیلات بازنشستگان با میزان رضایتمندی آنان از خدمات رفاهی، رابطه مستقیم میان نوع شغل قبل از بازنشستگی با میزان رضایتمندی بازنشستگان از خدمات رفاهی عنوان شده است.. پس از انجام آزمونهای مناسب 4 فرضیه پژوهش تایید شدند و 3 فرضیه آن (رابطه مستقیم میلن روابط اجتماعی بازنشستگان و میزان رضایتمدی، رابطه مستقیم میان احترام اجتماعی و میزان رضایتمندی و رابطه مستقیم میان جنسیت و میزان رضایتمندی )تایید نگردیده اند. ث) نتیجه گیری و پیشنهادات: نتیجه اینکه با افزایش پایگاه اجتماعی که در نتیجه تحصیلات بالاتر، درآمد مکفی و نوع شغل بالاتر حاصل میگردد، رضایت فردی به موازات آن بیشتر میگردد و لذا فرد در زندگی احساس آرامش و لذت بیشتری خواهد داشت. از سوی دیگر بهبود شرایط اقتصادی نقش مهمی در رضایت افراد خواهد داشت،تحصیلات نیز در میزان رضایتمندی بازنشستگان از خدمات رفاهی تاثیرگذار می باشدو هرچه منزلت شغلی بازنشسته بالاتر می رود میزان رضایت بازنشسته خدمات بالاتر می رود. با توجه به نتایج تحقیق متناسب کردن افزایش مستمری بازنشستگی با میزان تورم یکی از راهکارهای موجود در جهت بهبود وضعیت رفاهی و افزایش رضایتمندی بازنشستگان خواهد بود . افزایش کمکهای مالی جانبی به بازنشستگان کم درآمد ، اصلاح و بازنگری در مزایا پرداختی به بازنشستگان، اصلاح نحوه خدمت رسانی و فرایندهای ارائه خدمات ، رعایت عدالت در پرداخت های مالی مثل وام ، آموزش کارکنان در خصوص نحوه تعامل با بازنشستگان، رسیدگی سریع به مشکلات بازنشستگان، پاسخگویی سریع و متناسب با منزلت بازنشستگان با توجه به نتایج پژوهش حاضر پیشنهادات ذیل برای تحقیقاتی آتی ضروری به نظر می رسد: انجام پژوهش های با انتخاب جامعه آماری گسترده، انجام پژوهشهای مشابه در سطح دانشگاه ها و ادارات مختلف جهت دستیابی به نتایج یافته های مشابه و مقایسه آن ها با هم، بررسی پژوهش های هم طراز بین دیگرگروه های اجتماعی، انجام پژوهش های در مورد تاثیر مستمری بر وضعیت رفاهی خانواده – سلامت خانواده - مسائل فرهنگی و اجتماعی بازنشستگان و خانواده