طراحی یک طرح درس مبتنی بر مدل استقرا برای آموزش مفاهیم گرمای نهان و تغییر حالت مواد و بررسی میزان اثربخشی آن در افزایش مهارت پرسشگری دانش آموزان

سوال پرسیدن، نقش محوری در شناخت راه یادگیری و تبدیل شدن به یادگیرندهء مادام العمر دارد. در دنیایی که به عصر انفجار اطلاعات معروف است، لازم است هر کسی مهارت پرسیدن سوال های منتقدانه دربارهء آنچه که می بیند، می خواند و می شنود را داشته باشد. برخورداری از مهارت های پرسش کردن، افراد را یادگیرنده های موفق تری می کند زیرا بهتر می توانند مسائل خود را حل کنند. با طرح پرسشهای ماهرانه تر توسط معلم، فرایندهای یادگیری و نگاه منتقدانه و به چالش کشاندن دانسته ها بهتر هدایت می شوند. مهم تر آنکه دانش آموزان با پرسش کردن به شرکت فعالانه تر و منتقدانه تر در دنیای خود کشانده می شوند و جامعه ای آزادتر برای خود پدید خواهند آورد. سوالی که به درستی و به جا پرسیده شود، یک راهنمایی برای یادگیری است و چیدن درست سوال ها در طرح درس نقش بسیار مهمی در این هدایت دارد. بر این اساس و با توجه به نیاز مبرم به ایجاد زمینه ای قوی در دروس پایه نظیر فیزیک، مدل استقرا می تواند تا حدودی خلاء موجود را پر کند. این روش در واقع بر شکاف موجود میان آنچه معلم قصد دارد شاگردان بیاموزند و آنچه شاگردان می خواهند یاد بگیرند، پل می زند. در تحقیق حاضر، الگویی برای طراحی درس و سپس اجرای درس بر اساس مدل استقرا معرفی گردیده است و پژوهشگر طرح درسی را با استفاده از همین الگو برای تدریس مفهوم تغییر حالت مواد، طراحی و در کلاس دوم دبیرستان اجرا نموده است. برای بررسی تأثیر این الگو بر دانش-آموزان و معلم، از ضبط و بازنویسی جلسات کلاس، آزمون محتوا و آزمون نگرش سنج mpex استفاده گردیده و نتایج حاصل از آنها به روش کیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهند که استفاده از مدل استقرا تا حدودی توانسته است به دانش-آموزان در رسیدن به درک صحیح از مفهوم کمک کند و نسبت به روش آموزش عادی درک بهتری از مفهوم در آنها ایجاد شده است. همچنین مدل استقرا توانسته است مهارت پرسشگری معلم و دانش آموزان را تقویت کند و باعث افزایش استقلال فکری دانش آموزان و تصحیح انتظارات آنها از کلاس فیزیک شده است.