بررسی واکنش های آناتومیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی نهال های بنه(pistacia atlantica)تحت تنش کمبود آب

جنگل های زاگرس به علت دارا بودن اقلیم مدیترانه ای دارای فصل خشک طولانی در طی دوره ی رویش گیاهی و پراکنش نامنظم بارندگی در طول سال بوده، و مقدار آب در دسترس در این جنگل ها یک فاکتور محدود کننده ی اولیه در تجدید حیات گونه های این مناطق می باشد. گونه ی بنه در ایران از دامنه ی انتشار وسیعی برخوردار است و به غیر از نیمرخ شمالی البرز در بقیه نواحی رویشی ایران حضور دارد این گونه به دلیل دارا بودن صمغ و بذر از اهمیت اقتصادی بالایی برخوردار است و یکی از نیاز های نخستین صنایع مختلف از جمله صنایع غذایی، دارویی، رنگ و غیره است. به منظور بررسی تاثیر رژیم های مختلف آبی بر پارامترهای مورفولوژیک، فیزیولوژیک، بیوشیمایی و آناتومیکی در گیاه بنه، نهال های سه ساله بنه تحت تیمارهای مختلف آبی (100، 60، 40 و 20 درصد ظرفیت مزرعه ای) مورد بررسی قرار گرفتند. در پایان آزمایش پارامتر های فیزیولوژیکی (محتوای نسبی آب برگ، ریشه و ساقه، نرخ نشت الکترولیت ها، عملکرد فتوسیتم 2 و تبادلات گازی)،پارامتر های بیوشیمیایی (رنگدانه های گیاهی، پرولین، گلوکز) و ویژگی های آناتومیکی (آوند چوبی، فیبر و کانال های رزینی) مورد اندازه گیری و تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در گونه ی بنه محتوای نسبی آب برگ، ساقه، ریشه تحت تنش کمبود آب کاهش می یابد. بطوریکه بیشترین میزان کاهش محتوای نسبی آب در ریشه مشاهده گردید و محتوای نسبی آب برگ و ساقه تنها در تنش شدید کمبود آب 20 درصد ظرفیت زراعی کاهش یافت. سطوح مختلف تیمار های کمبود آب تاثیری بر نرخ نشت الکترولیت ها نداشتند. کارایی فتوسیستم 2 در روشنایی و کاهندگی فتوشیمیایی تحت تنش کمبود آب شدید کاهش یافتند. نرخ خالص فتوسنتز از تنش کمبود آب متوسط به دلیل دو عامل محدودیت روزنه ای و مزوفیلی کاهش یافت. از بین پارامتر های مرتبط با رنگدانه های گیاهی تنها نسبت کلروفیل کل به کاروتنویید در تیمار تنش شدید کمبود آب کاهش یافت. میزان پرولین به عنوان یک مکانیسم کمکی در تنظیم فشار اسمزی تحت تیمار تنش شدیدکمبود آب افزایش یافت اما میزان گلوکز تغییر نیافت. پارامترهای مربوط به ابعاد آوند های چوبی با کاهش محتوای آب خاک کاهش یافت ولی در تنش شدید کمبود آب مجددا افزایش یافت، مساحت و محیط کانا ل های رزینی در تیمار تنش شدید کمبود آب کاهش یافت اماتراکم کانال های رزینی افزایش یافت. اندازه لومن فیبر ها تحت تنش کمبود آب کاهش یافت ولی ضخامت دو دیواره مجاور سلول فیبر تحت تاثیر تنش خشکی قرار نگرفت.