طبیعت در دیوان شمس

طبیعت جزء جدا ناشدنی انسان یا به تعبیر مناسب تر،انسان جزیی از طبیعت است.مطابق کلام وحی،عناصر طبیعت،از آیات و نشانه های خداست که با تفکّر در آن ها،می توان به معرفت الهی رسید. بسیاری از شاعران،ضمن توجه به این نکته،طبیعت را دست مایه ی شعر خود ساخته اند و توجه مخاطب را به این موضوع جلب کرده اند. مولانا به عنوان یکی از بزرگ ترین عرفا و اندیشمندان عالم اسلام و ادب فارسی نیز به طبیعت توجه بسیار دارد؛به گونه ای که اگر وی را شاعر طبیعت بدانیم،اغراق نکرده ایم.در این پژوهش برای شناخت جایگاه طبیعت در کلام مولانا ،ابتدا بسیار مختصر به طبیعت در سبک خراسانی اشاره شده و بعد از آن عناصر طبیعت در دیوان شمس مورد توجّه و بررسی قرار گرفته و پس از تجزیه و تحلیل،در یک فصل تدوین گردیده است. این مجموعه آیینه ا ی است از تأثیر طبیعت در دیوان شمس و چه زیباست کلام مولانا در توصیف آیینه : «آنچ بینی تو ز دل جوی ز آیینه مجوی آینه نقش شود لیک نتاند جــــان شد» در این مجموعه عناصر طبیعت از سه دیدگاه جمادات،نباتات و حیوانات مورد بررسی قرار گرفته است و در نهایت تمام واژگان بر اساس حروف الفبا تنظیم شده است.لذا در ظاهر سه بخش جماد،نبات و حیوان به چشم نمی خورد . از آنجا که عناصر طبیعت نا محدود است ، بیشتر مواردی مورد توجه قرار گرفته است که اهمیت بیشتر داشته است و سعی بر این بوده که تمامی موارد اصلی مورد توجه قرار گیرد. موارد مشابه تحت یک عنوان که از بقیه شاخص تر بوده ،آمده است و از طرح موارد مشابه خود داری شده است .مگر در مواردی که لازم بوده است که در این موارد،مطالب به یکدیگر ارجاع داده شده است.