کاربرد متغیرهای تصادفی فازی در نمودارهای کنترلی

عامل رقابت از ابتدا در زندگی انسان نقشی منحصر به فرد داشته و در عصر اطلاعات بسیار گسترده تر شده است. امروزه شرکت هایی موفق هستند که تولیدات و خدمات شان را، با کیفیتی حتی بیش از حد انتظار مشتریان ارایه دهند. بنابر این مسئله ی اصلی، چگونگی بالا بردن کیفیت و به کارگیری روشی است که سنجه ی قوی تری برای ارزیابی کیفیت باشد. نمودارهای کنترلی یکی از کارامدترین ابزار برای این منظور می باشند. مقدار مشخصه های کیفیتی پیوسته مانند وزن، طول و ... کمّی هستند و به راحتی اندازه گیری می شوند، اما مشخصه های کیفیتی گسسته (وصفی) مانند ظاهر، رنگ، خوردگی و ... با قضاوت انسان و به صورت واحدهای مبهم زبان شناختی بیان شده و به راحتی توسط اعداد نشان داده نمی شوند. کمّی کردن این اطلاعات مبهم، از طریق مفهوم های منطق فازی عملی می شود. نمودارهای کنترلی آماری، محصول ها را در دو طبقه ی «تحت کنترل» و «خارج از کنترل» قرار می دهند، در حالی که اگر کیفیت محصول به صورت ناگهانی از حالت رضایت بخش به حالت ضعیف تغییر نکند، این طبقه بندی مناسب نخواهد بود. نمودارهای کنترلی فازی با در نظر گرفتن سطح های میانی کیفیت، وضعیت کیفیتی محصول را به صورت واقعی تری بیان می کند. اگر مایل باشیم فرایندی را در حضور هر دو نوع عدم قطعیت تصادفی بودن و مبهم بودن، بررسی کنیم، تنها متغیرهای تصادفی فازی که حاصل همراهی هر دو نظریه ی مجموعه های فازی و نظریه ی احتمال هستند، شرایط را به طور کامل توصیف می کنند. هدف این پژوهش، معرفی یک نمودار کنترلی با استفاده از متغیرهای تصادفی فازی است که می تواند ابهام موجود در داده ها را مادامی که تغییرپذیری قابل ملاحظه ای بین مشاهده ها وجود دارد، بررسی کند. نمودار کنترلی آماری-فازی، تعمیمی از نمودارهای کنترلی شوهارتی در فضای فازی بوده و از روش های غیرفازی سازی از قبیل: میانگین فازی، نمای فازی و... استفاده نمی کند، چرا که استفاده از مقدارهای نمایان گر متفاوت، نتیجه های متفاوت در مورد فرایند ارایه می کند. در این نمودار، تمامی مقایسه ها در فضای فازی انجام شده و وضعیت خارج از کنترل، بر اساس یک ناحیه ی تحت کنترل فازی و یک معیار عدم شمول فازی تعیین می شود و نشان می دهد که هر زیرگروه فازی تا چه حد از ناحیه ی تحت کنترل فازی انحراف دارد. در این پژوهش، روش کلی شبیه سازی متغیرهای تصادفی فازی، برای متغیرهای تصادفی فازی lr با توزیع نرمال بسط داده شده و با استفاده از این داده ها، روش تنظیم و استفاده از این نمودار توضیح داده شده است. هم چنین نحوه ی عمل کرد نمودارهای کنترلی آماری-فازی با نمودارهای کنترلی آماری و فازی در حضور داده های مبهم، مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است.