بررسی اثر حشره کشی توأم اسانس زنجبیل (zingiber officinale l.) و پونه (mentha pulegium l.) با پودر کائولین روی مرحله بالغ سوسک چهارنقطه ای حبوبات (callosobruchus maculatus f.) و شپشه آرد castaneum h. ) (tribolium در شرایط آزمایشگاهی

امروزه کنترل آفات انباری بیشتر با استفاده از آفت کشها و ترکیبات شیمیایی گازی صورت می گیرد. استفاده مکرّر از این مواد طی دهه های متوالی باعث از بین رفتن دشمنان طبیعی ، اختلال در کنترل بیولوژیک، اثر روی موجودات غیر هدف، آلودگی محیط زیست، در خطر قرار گرفتن سلامت انسان، طغیان آفات و بروز مقاومت در آفات هدف گردیده است (lee et al., 2001). با توجه به ناگزیر بودن بشر در استفاده از حشره کش ها، حشره کش های گیاهی به جهت داشتن خصوصیاتی نظیر کمترین تاثیر روی دشمنان طبیعی، عدم ایجاد گیاهسوزی، حداقل سمیت روی مهره داران و تجزیه سریع در محیط که مهم ترین مزایای این نوع حشره کش هاست، می توانند تا حدی جایگزین حشره کش های مصنوعی گردند (isman, 1996). نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد که اسانس های گیاهی مورد مطالعه (زنجبیل و پونه) روی مراحل مختلف زیستی سوسک چهارنقطه ای حبوبات و شپشه آرد سمیت تدخینی قابل قبولی داشته است. همچنین اثر تماسی پودر کائولین روی آفات مذکور حاکی از خاصیت حشره کشی قابل توجه این گرد بی اثر می باشد. برای بررسی اثر مخلوط اسانس زنجبیل و پونه با پودر کائولین، lc25 هر کدام به تنهایی تعیین و با هم مخلوط گردید. مرگ و میر ناشی از اختلاط پودر کائولین با این دو اسانس بیشتر از درصد تلفات ناشی از lc50 اسانس زنجبیل و پونه به تنهایی محاسبه شد. سینرژیسم زمانی اتفاق می افتد که تلفات یک مخلوط بیشتر از تلفات حاصل از مجموع تک تک اعضای آن مخلوط باشد (morris et al., 1994). بنابراین می توان نتیجه گرفت که پودر کائولین روی اسانس های زنجبیل و پونه خاصیت سینرژیستی دارد. میزان تلفات حشرات کامل 1 تا 3 روزه با افزایش غلظت اسانس پونه و زنجبیل و مقادیر پودر کائولین در مدت 24 ساعت افزایش یافت، که نتیجه مشابه در مراحل تخم و لارو سوسک چهارنقطه ای حبوبات نیز حاصل شد. نتایج این تحقیق نشان داد که بر اساس شاخص lc50 مرحله تخم سوسک چهارنقطه ای حبوبات (068/0 و 10/1میکرولیتر بر میلی لیتر هوا) نسبت به مرحله حشره کامل (092/0 و 16/2 میکرولیتر بر میلی لیتر هوا) و این مرحله نیز نسبت به مراحل لاروی سوسک چهارنقطه ای حبوبات (115/0 و 33/2 میکرولیتر بر میلی لیتر هوا) به ترتیب در برابر سمیت تنفسی اسانس پونه و زنجبیل حساس تر هستند. همچنین مشخص شد که پودر کائولین روی هر دو مرحله حشره ی کامل و تخم سوسک چهارنقطه ای حبوبات اثر کشندگی قابل قبولی داشت. اثر تماسی پودر کائولین روی مرحله حشره ی کامل با توجه به نتایج lc50 (18/0 گرم بر سانتی متر مربع) بسیار موثرتر از مرحله تخم (715/0 گرم بر سانتی متر مربع) محاسبه گردید. بر اساس نتایج تحقیق حاضر میزان تلفات حشرات کامل سوسک چهارنقطه ای حبوبات در برابر تدخین اسانس زنجبیل 44/84 % و در برابر تدخین اسانس پونه 22/82 % به دست آمد که نسبت به درصد تلفات حاصل از تحقیقات keita et al., (2001) با استفاده از اسانس گیاه ocimum روی حشرات کامل سوسک چهارنقطه ای (94%) اثر کشندگی کمتری را نشان می دهند که این تفاوت به نوع اسانس مصرفی، شرایط محیط آزمایش و ... بستگی دارد. در این تحقیق lc50 محاسبه شده برای اسانس ocimum basilicum برابر با 66/0 میکرولیتر بر میلی لیتر هوا می باشد که نسبت به lc50 بدست آمده از اسانس پونه 092/0 میکرولیتر بر میلی لیتر هوا اثر حشره کشی کمتر و نسبت به lc50 اسانس زنجبیل 16/2 میکرولیتر بر میلی لیتر هوا اثر حشره کشی بیشتری را نشان می دهد. درتحقیقاتی که توسطnegahban et al., (2007) روی گیاه artemisia sieberi انجام گرفته است مقدار lc50 محاسبه شده برابر با 0014/0 میکرولیتر بر میلی لیتر هوا بدست آمده که نشان دهنده سمیت بیشتر آن نسبت به دو اسانس مورد مطالعه در مقابل حشرات کامل سوسک چهارنقطه ای حبوبات دارد. نتایج ما با نتایج حاصل از (2001)keita et al., که اثر کشندگی پودر کائولین، با اسانس گیاهان جنس ocimum را روی حشرات کامل سوسک چهار نقطه ای آزمایش کرده اند، مطابقت دارد (در مورد اثر کشندگی بالایی که اسانس ها با پودر کائولین دارند). در تحقیق دیگر که توسط (2000) keita et al., انجام گرفته، ترکیب پودر کائولین با اسانس گیاه thuja occidentalis را برای کنترل سوسک چهار نقطه ای حبوبات مورد بررسی قرار داده، و گزارش نمودند که مخلوط کردن 3 میلی لیتر اسانس گیاهی با 100 میلی گرم پودر کائولین باعث مرگ و میر صد در صدی حشرات نر و 95 درصدی حشرات ماده می شود که با نتایج تحقیق حاضر مبنی بر اثر سینرژیستی پودر کائولین مطابقت دارد. کاربرد پودر کائولین باعث مرگ و میر 100 درصدی در حشرات ماده سوسک چهارنقطه ای حبوبات می شود (keita et al., 2000). raja و همکارانش (2001) اسانس گیاهان mentha arvensis , m. piperata و m. spicata را روی مراحل لاروی سوسک چهارنقطه ای حبوبات آزمایش کرده و مرگ و میر 100% مشاهده نمودند. نتایج این تحقیق در تأیید نتایج تحقیق حاضر، مبنی بر اثر حشره کشی بالای اسانس گیاهان خانواده نعنائیان روی این آفت می باشد. نتایج بدست آمده از این تحقیق با نتایج (2002)tapondjou et al., که بیان کرده اند، اسانس گیاه chenopudium ambrosioides بر مراحل لاروی سوسک چهارنقطه ای حبوبات داخل بذر تاثیر گذاشته و از خروج حشرات بالغ جلوگیری می کند همخوانی دارد. محققین مختلفی مانند (2001) raja et al., ، keita et al., (2002) و(2001) ajai and lale و(1996) ogunwolu and odunlami گزارش نموده اند که اسانس های گیاهی مراحل لاروی سوسکهای حبوبات در داخل بذر را از بین می برند و نتایج حاصل از این آزمایش مطابق گزارشات فوق می باشد. در این بررسی مشخص شد که اسانس های گیاهی به علت دارا بودن مواد فرار به داخل بذر نفوذ کرده و در لاروها مرگ و میر ایجاد می کنند. بر اساس نتایج rahman and schmidt (1999) ، اسانس گیاه acorus calamus در مدت 72 ساعت در غلظت 02/0 میکرولیتر بر میلی لیتر تا 97 درصد تخم های سوسک چهارنقطه ای حبوبات را از بین می برد که اثر اسانس فوق بیشتر از اسانس های مورد مطالعه در تحقیق حاضر است. محققین مختلفی مانند (keita et al., 2001) و (keita et al., 2000) و (raja et al., 2001) و ((tunk et al., 2000 اثر تخم کشی اسانس های گیاهی را بررسی کرده اند. همه محققین فوق گزارش کرده اند که میزان مرگ و میر تخم بستگی به نوع اسانس، غلظت اسانس و زمان اسانس دهی دارد که مشاهده می شود در این تحقیق نیز میزان تخم کشی در اسانس های مختلف با هم اختلاف معنی دار داشته و با افزایش غلظت اسانس درصد مرگ و میر افزایش می یابد. در تحقیقات شاکرمی و همکاران (1383) اسانس گیاه artemisia aucheri با lc50 معادل 055/0 میکرولیتر بر میلی لیتر هوا در بین دو اسانس گیاهی دیگر salvia bracteata باlc50 معادل 11/0 میکرولیتر بر میلی لیتر هوا و اسانس nepeta cataria با lc50 برابر با 13/0 میکرولیتر بر میلی لیتر هوا بیشترین میزات تخم کشی را نشان داده که نسبت به اسانس پونه در تحقیق حاضر اثر تخم کشی بیشتری را نشان داده و در همین تحقیق در مقایسهlc50 ها اسانس پونه میزان تخم کشی بیشتری را نسبت به دو گونه اسانس s. bracteata و n. cataria نشان داده است. در مقایسه lc50 ها اسانس زنجبیل کمترین میزان تخم کشی را داشته است. به طور کلی ترکیبات موجود در اسانس گیاهی سبب می شود که جنین در داخل تخم باقی مانده و از آن خارج نشود (tapondjou et al., 2002). همچنین این ترکیبات موجب می شوند که مراحل فیزیولوژی و بیوشیمیایی مرتبط با تکامل جنین دچار اختلال شده و تفریخ تخم صورت نگیرد (marimuthu et al., 1997). یکی از مکانیسم های عمل اسانس های گیاهی توانایی نفوذ آنها به کوریون تخم این حشره از طریق میکروپیل می باشد که از طریق خفه کردن و اختلال در سیستم عصبی حشره سبب مرگ جنین در حال تکامل می شود (singh et al., 1978? papachristos and stamopoulos, 2002). نتایج این تحقیق نشان داد که بر اساس شاخص lc50، حشرات کامل شپشه آرد نسبت به سمیت تنفسی اسانس پونه و زنجبیل و اثر تماسی پودر کائولین در مقایسه با لاروها حساستر بودند. میزان تلفات حشرات کامل 1 تا 7 روزه با افزایش غلظت اسانس پونه و زنجبیل و مقادیر پودر کائولین در مدت 24 ساعت افزایش یافت، که نتیجه مشابه در لاروهای 9 تا 10 روزه نیز حاصل شد. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که اثر پودر کائولین روی تلفات هر دو مرحله حشره ی کامل و لارو شپشه آرد بسیار موثر تر از اسانس پونه و اسانس زنجبیل می باشد. نتیجه حاصل از اختلاط lc25 اسانس های زنجبیل و پونه با پودر کائولین روی حشره ی کامل و لارو شپشه قرمز آرد، نشان داد که درصد مرگ و میر بیشتر از میزان تلفات ناشی از lc50 این دو اسانس به تنهایی بود و این نشان دهنده خاصیت سینرژیستی پودر کائولین با اسانس های مذکور می باشد. در تحقیقی که توسطet al., (2002) huang انجام گرفته مقدار lc50 محاسبه شده برای اسانس هل روی حشرات کامل شپشه آرد برابر 200 میکرولیتر بر لیتر هوا بوده است که با توجه به نتایج مطالعه حاضر، می توان بیان کرد که سمیت تدخینی اسانس هل و اسانس پونه روی حشرات کامل شپشه آرد تا حدودی نزدیک به هم می باشد و در مقایسه با اسانس زنجبیل اثر حشره کشی بالایی را نشان می دهند. در بررسی دیگر که توسط(2007) mahfuz and khalequzzaman با استفاده از اسانس هل روی حشرات کامل شپشه آرد انجام گرفته میزان lc50برابر با 13 میکرولیتر بر میلی لیتر هوا محاسبه گردیده است که نسبت به lc50 محاسبه شده در این تحقیق سمیت کمتری را نشان می دهد. در تحقیق دیگری که توسطajayi and olonisakin (2011) با استفاده از اسانس گیاهان clove ,wabp و ethion pepper روی لارو شپشه قرمز آرد انجام گرفته میزان lc50 به ترتیب برابر با 46/0، 54/0 و 67/0 میکرولیتر بر میلی لیتر هوا بدست آمده که نشان دهنده سمیت کمتر اسانس های مذکور نسبت به اسانس پونه و سمیت بیشتر نسبت به اسانس زنجبیل است. همچنین میزان lc50 اسانس های مذکور روی حشرات بالغ به ترتیب برابر با 04/0، 21/0 و 78/1 میکرولیتر بر میلی لیتر هوا محاسبه گردیده که نتیجه ای مشابه با اثر اسانس ها روی لارو بدست آمد. بر اساس تحقیقات et al. ebadollahi (2010) میزان lc50 اسانس گیاه eucalyptus globolus روی حشرات کامل و لاروهای شپشه آرد به ترتیب 60/30 و 03/30 میکرولیتر بر میلی لیتر هوا بدست آمده و همچنین میزان lc50 اسانس گیاه lavandula stoechasl روی حشرات کامل و لاروهای شپشه آرد به ترتیب 68/39 و 61/25 میکرولیتر بر میلی لیتر هوا محاسبه گردیده است که نشان دهنده سمیت کم هر دو اسانس روی حشرات کامل و لاروهای شپشه آرد در مقایسه با اسانس های مورد مطالعه می باشد. keita et al., (2001) اثر کشندگی پودر کائولین را روی حشرات کامل سوسک چهار نقطه ای گزارش کرده اند ، با توجه به اینکه در تحقیق حاضر نیز حشرات کامل و لاروهای شپشه قرمز آرد مرگ و میر بسیار بالایی در مقابل پودر کائولین نشان داده اند، می توان این نتیجه را بدست آورد که کائولین می تواند اثر کنترلی قابل قبولی روی سایر آفات راسته سخت بالپوشان داشته باشد که لازم است تحقیقات وسیعی در این زمینه انجام گیرد. طبق تحقیقات(1997) korunic،پودر کائولین با بستن سوراخ اسپیراکل مانع تنفس شده و از طریق خسارتی که به کوتیکول وارد می کند باعث نابودی حشره می شود. طبق تحقیقات(2000) , fields and korunic t. castaneum در مقابل پودر کائولین حساسیت بیشتری نسبت به خاک دیاتومه دارد. اثر و نتیجه ای که گردهای بی اثر دارند، به مقدار رطوبت دانه ها بستگی زیادی دارد (permual and lepatourel, 1990). طبق بررسیهایmahdi and khalequzzaman (2006) اثر گردهای بی اثر در برابر حشرات به خواص فیزیکی این گردها بستگی دارد. ظاهر فیزیکی این مواد مانع ار حرکت، تغذیه و تخم گذاری حشرات می شود. بر اساس این مطالعه درصد مرگ و میر حشرات کامل در غلظتهای مختلف با هم اختلاف معنی داری دارند که با نتایج(2000) et al., keita وet al., tripathi (2003) مبنی بر افزایش مرگ و میر حشرات بالغ سوسک چهارنقطه ای حبوبات و شپشه آرد در اثر افزایش غلظت اسانس مطابقت دارد. گونه های حشرات مورد مطالعه در این تحقیق حساسیت یکسانی در برابر اسانس ها نداشته و بیشترین درصد مرگ و میر در مراحل زیستی سوسک چهارنقطه ای حبوبات در برابر اسانس های زنجبیل و پونه در مرحله تخم و در مورد شپشه آرد در مرحله حشره کامل مشاهده شد. برخی از این محققین از جمله et al.,(2002) tapondjou ، به چنین تفاوتی در حساسیت این گونه ها در برابر دیگر اسانس ها از جمله اسانس گیاه chenopodium ambrosioides اشاره داشته اند. تفاوت در مقادیر اسانس مصرفی می تواند به شرایط آزمایش( اندازه محفظه تدخین، دمای محل نگهداری محفظه تدخین)، نوع اسانس مصرفی (از لحاظ طبیعی یا سنتتیک بودن)، درصد خلوص اسانس و نوع روش اسانس گیری، استفاده از مواد کمک کننده (استون و co2) و خصوصیات فیزیولوژیک گونه (اندازه و خصوصیات فردی اعم از وجود ژن مقاومت در برخی افراد) بستگی داشته باشد، به طوریکه در آزمایشات مشابه با آفات انباری مختلف و اسانس های مختلف نشان داده می شود (haung et al., 2000). امروزه کنترل آفات انباری بیشتر با استفاده از آفت کشها و ترکیبات شیمیایی گازی صورت می گیرد. استفاده مکرّر از این مواد طی دهه های متوالی باعث از بین رفتن دشمنان طبیعی ، اختلال در کنترل بیولوژیک، اثر روی موجودات غیر هدف، آلودگی محیط زیست، در خطر قرار گرفتن سلامت انسان، طغیان آفات و بروز مقاومت در آفات هدف گردیده است (lee et al., 2001). با توجه به ناگزیر بودن بشر در استفاده از حشره کش ها، حشره کش های گیاهی به جهت داشتن خصوصیاتی نظیر کمترین تاثیر روی دشمنان طبیعی، عدم ایجاد گیاهسوزی، حداقل سمیت روی مهره داران و تجزیه سریع در محیط که مهم ترین مزایای این نوع حشره کش هاست، می توانند تا حدی جایگزین حشره کش های مصنوعی گردند (isman, 1996). نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد که اسانس های گیاهی مورد مطالعه (زنجبیل و پونه) روی مراحل مختلف زیستی سوسک چهارنقطه ای حبوبات و شپشه آرد سمیت تدخینی قابل قبولی داشته است. همچنین اثر تماسی پودر کائولین روی آفات مذکور حاکی از خاصیت حشره کشی قابل توجه این گرد بی اثر می باشد. برای بررسی اثر مخلوط اسانس زنجبیل و پونه با پودر کائولین، lc25 هر کدام به تنهایی تعیین و با هم مخلوط گردید. مرگ و میر ناشی از اختلاط پودر کائولین با این دو اسانس بیشتر از درصد تلفات ناشی از lc50 اسانس زنجبیل و پونه به تنهایی محاسبه شد. سینرژیسم زمانی اتفاق می افتد که تلفات یک مخلوط بیشتر از تلفات حاصل از مجموع تک تک اعضای آن مخلوط باشد (morris et al., 1994). بنابراین می توان نتیجه گرفت که پودر کائولین روی اسانس های زنجبیل و پونه خاصیت سینرژیستی دارد. میزان تلفات حشرات کامل 1 تا 3 روزه با افزایش غلظت اسانس پونه و زنجبیل و مقادیر پودر کائولین در مدت 24 ساعت افزایش یافت، که نتیجه مشابه در مراحل تخم و لارو سوسک چهارنقطه ای حبوبات نیز حاصل شد. نتایج این تحقیق نشان داد که بر اساس شاخص lc50 مرحله تخم سوسک چهارنقطه ای حبوبات (068/0 و 10/1میکرولیتر بر میلی لیتر هوا) نسبت به مرحله حشره کامل (092/0 و 16/2 میکرولیتر بر میلی لیتر هوا) و این مرحله نیز نسبت به مراحل لاروی سوسک چهارنقطه ای حبوبات (115/0 و 33/2 میکرولیتر بر میلی لیتر هوا) به ترتیب در برابر سمیت تنفسی اسانس پونه و زنجبیل حساس تر هستند. همچنین مشخص شد که پودر کائولین روی هر دو مرحله حشره ی کامل و تخم سوسک چهارنقطه ای حبوبات اثر کشندگی قابل قبولی داشت. اثر تماسی پودر کائولین روی مرحله حشره ی کامل با توجه به نتایج lc50 (18/0 گرم بر سانتی متر مربع) بسیار موثرتر از مرحله تخم (715/0 گرم بر سانتی متر مربع) محاسبه گردید. بر اساس نتایج تحقیق حاضر میزان تلفات حشرات کامل سوسک چهارنقطه ای حبوبات در برابر تدخین اسانس زنجبیل 44/84 % و در برابر تدخین اسانس پونه 22/82 % به دست آمد که نسبت به درصد تلفات حاصل از تحقیقات keita et al., (2001) با استفاده از اسانس گیاه ocimum روی حشرات کامل سوسک چهارنقطه ای (94%) اثر کشندگی کمتری را نشان می دهند که این تفاوت به نوع اسانس مصرفی، شرایط محیط آزمایش و ... بستگی دارد. در این تحقیق lc50 محاسبه شده برای اسانس ocimum basilicum برابر با 66/0 میکرولیتر بر میلی لیتر هوا می باشد که نسبت به lc50 بدست آمده از اسانس پونه 092/0 میکرولیتر بر میلی لیتر هوا اثر حشره کشی کمتر و نسبت به lc50 اسانس زنجبیل 16/2 میکرولیتر بر میلی لیتر هوا اثر حشره کشی بیشتری را نشان می دهد. درتحقیقاتی که توسطnegahban et al., (2007) روی گیاه artemisia sieberi انجام گرفته است مقدار lc50 محاسبه شده برابر با 0014/0 میکرولیتر بر میلی لیتر هوا بدست آمده که نشان دهنده سمیت بیشتر آن نسبت به دو اسانس مورد مطالعه در مقابل حشرات کامل سوسک چهارنقطه ای حبوبات دارد. نتایج ما با نتایج حاصل از (2001)keita et al., که اثر کشندگی پودر کائولین، با اسانس گیاهان جنس ocimum را روی حشرات کامل سوسک چهار نقطه ای آزمایش کرده اند، مطابقت دارد (در مورد اثر کشندگی بالایی که اسانس ها با پودر کائولین دارند). در تحقیق دیگر که توسط (2000) keita et al., انجام گرفته، ترکیب پودر کائولین با اسانس گیاه thuja occidentalis را برای کنترل سوسک چهار نقطه ای حبوبات مورد بررسی قرار داده، و گزارش نمودند که مخلوط کردن 3 میلی لیتر اسانس گیاهی با 100 میلی گرم پودر کائولین باعث مرگ و میر صد در صدی حشرات نر و 95 درصدی حشرات ماده می شود که با نتایج تحقیق حاضر مبنی بر اثر سینرژیستی پودر کائولین مطابقت دارد. کاربرد پودر کائولین باعث مرگ و میر 100 درصدی در حشرات ماده سوسک چهارنقطه ای حبوبات می شود (keita et al., 2000). raja و همکارانش (2001) اسانس گیاهان mentha arvensis , m. piperata و m. spicata را روی مراحل لاروی سوسک چهارنقطه ای حبوبات آزمایش کرده و مرگ و میر 100% مشاهده نمودند. نتایج این تحقیق در تأیید نتایج تحقیق حاضر، مبنی بر اثر حشره کشی بالای اسانس گیاهان خانواده نعنائیان روی این آفت می باشد. نتایج بدست آمده از این تحقیق با نتایج (2002)tapondjou et al., که بیان کرده اند، اسانس گیاه chenopudium ambrosioides بر مراحل لاروی سوسک چهارنقطه ای حبوبات داخل بذر تاثیر گذاشته و از خروج حشرات بالغ جلوگیری می کند همخوانی دارد. محققین مختلفی مانند (2001) raja et al., ، keita et al., (2002) و(2001) ajai and lale و(1996) ogunwolu and odunlami گزارش نموده اند که اسانس های گیاهی مراحل لاروی سوسکهای حبوبات در داخل بذر را از بین می برند و نتایج حاصل از این آزمایش مطابق گزارشات فوق می باشد. در این بررسی مشخص شد که اسانس های گیاهی به علت دارا بودن مواد فرار به داخل بذر نفوذ کرده و در لاروها مرگ و میر ایجاد می کنند. بر اساس نتایج rahman and schmidt (1999) ، اسانس گیاه acorus calamus در مدت 72 ساعت در غلظت 02/0 میکرولیتر بر میلی لیتر تا 97 درصد تخم های سوسک چهارنقطه ای حبوبات را از بین می برد که اثر اسانس فوق بیشتر از اسانس های مورد مطالعه در تحقیق حاضر است. محققین مختلفی مانند (keita et al., 2001) و (keita et al., 2000) و (raja et al., 2001) و ((tunk et al., 2000 اثر تخم کشی اسانس های گیاهی را بررسی کرده اند. همه محققین فوق گزارش کرده اند که میزان مرگ و میر تخم بستگی به نوع اسانس، غلظت اسانس و زمان اسانس دهی دارد که مشاهده می شود در این تحقیق نیز میزان تخم کشی در اسانس های مختلف با هم اختلاف معنی دار داشته و با افزایش غلظت اسانس درصد مرگ و میر افزایش می یابد. در تحقیقات شاکرمی و همکاران (1383) اسانس گیاه artemisia aucheri با lc50 معادل 055/0 میکرولیتر بر میلی لیتر هوا در بین دو اسانس گیاهی دیگر salvia bracteata باlc50 معادل 11/0 میکرولیتر بر میلی لیتر هوا و اسانس nepeta cataria با lc50 برابر با 13/0 میکرولیتر بر میلی لیتر هوا بیشترین میزات تخم کشی را نشان داده که نسبت به اسانس پونه در تحقیق حاضر اثر تخم کشی بیشتری را نشان داده و در همین تحقیق در مقایسهlc50 ها اسانس پونه میزان تخم کشی بیشتری را نسبت به دو گونه اسانس s. bracteata و n. cataria نشان داده است. در مقایسه lc50 ها اسانس زنجبیل کمترین میزان تخم کشی را داشته است. به طور کلی ترکیبات موجود در اسانس گیاهی سبب می شود که جنین در داخل تخم باقی مانده و از آن خارج نشود (tapondjou et al., 2002). همچنین این ترکیبات موجب می شوند که مراحل فیزیولوژی و بیوشیمیایی مرتبط با تکامل جنین دچار اختلال شده و تفریخ تخم صورت نگیرد (marimuthu et al., 1997). یکی از مکانیسم های عمل اسانس های گیاهی توانایی نفوذ آنها به کوریون تخم این حشره از طریق میکروپیل می باشد که از طریق خفه کردن و اختلال در سیستم عصبی حشره سبب مرگ جنین در حال تکامل می شود (singh et al., 1978? papachristos and stamopoulos, 2002). نتایج این تحقیق نشان داد که بر اساس شاخص lc50، حشرات کامل شپشه آرد نسبت به سمیت تنفسی اسانس پونه و زنجبیل و اثر تماسی پودر کائولین در مقایسه با لاروها حساستر بودند. میزان تلفات حشرات کامل 1 تا 7 روزه با افزایش غلظت اسانس پونه و زنجبیل و مقادیر پودر کائولین در مدت 24 ساعت افزایش یافت، که نتیجه مشابه در لاروهای 9 تا 10 روزه نیز حاصل شد. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که اثر پودر کائولین روی تلفات هر دو مرحله حشره ی کامل و لارو شپشه آرد بسیار موثر تر از اسانس پونه و اسانس زنجبیل می باشد. نتیجه حاصل از اختلاط lc25 اسانس های زنجبیل و پونه با پودر کائولین روی حشره ی کامل و لارو شپشه قرمز آرد، نشان داد که درصد مرگ و میر بیشتر از میزان تلفات ناشی از lc50 این دو اسانس به تنهایی بود و این نشان دهنده خاصیت سینرژیستی پودر کائولین با اسانس های مذکور می باشد. در تحقیقی که توسطet al., (2002) huang انجام گرفته مقدار lc50 محاسبه شده برای اسانس هل روی حشرات کامل شپشه آرد برابر 200 میکرولیتر بر لیتر هوا بوده است که با توجه به نتایج مطالعه حاضر، می توان بیان کرد که سمیت تدخینی اسانس هل و اسانس پونه روی حشرات کامل شپشه آرد تا حدودی نزدیک به هم می باشد و در مقایسه با اسانس زنجبیل اثر حشره کشی بالایی را نشان می دهند. در بررسی دیگر که توسط(2007) mahfuz and khalequzzaman با استفاده از اسانس هل روی حشرات کامل شپشه آرد انجام گرفته میزان lc50برابر با 13 میکرولیتر بر میلی لیتر هوا محاسبه گردیده است که نسبت به lc50 محاسبه شده در این تحقیق سمیت کمتری را نشان می دهد. در تحقیق دیگری که توسطajayi and olonisakin (2011) با استفاده از اسانس گیاهان clove ,wabp و ethion pepper روی لارو شپشه قرمز آرد انجام گرفته میزان lc50 به ترتیب برابر با 46/0، 54/0 و 67/0 میکرولیتر بر میلی لیتر هوا بدست آمده که نشان دهنده سمیت کمتر اسانس های مذکور نسبت به اسانس پونه و سمیت بیشتر نسبت به اسانس زنجبیل است. همچنین میزان lc50 اسانس های مذکور روی حشرات بالغ به ترتیب برابر با 04/0، 21/0 و 78/1 میکرولیتر بر میلی لیتر هوا محاسبه گردیده که نتیجه ای مشابه با اثر اسانس ها روی لارو بدست آمد. بر اساس تحقیقات et al. ebadollahi (2010) میزان lc50 اسانس گیاه eucalyptus globolus روی حشرات کامل و لاروهای شپشه آرد به ترتیب 60/30 و 03/30 میکرولیتر بر میلی لیتر هوا بدست آمده و همچنین میزان lc50 اسانس گیاه lavandula stoechasl روی حشرات کامل و لاروهای شپشه آرد به ترتیب 68/39 و 61/25 میکرولیتر بر میلی لیتر هوا محاسبه گردیده است که نشان دهنده سمیت کم هر دو اسانس روی حشرات کامل و لاروهای شپشه آرد در مقایسه با اسانس های مورد مطالعه می باشد. keita et al., (2001) اثر کشندگی پودر کائولین را روی حشرات کامل سوسک چهار نقطه ای گزارش کرده اند ، با توجه به اینکه در تحقیق حاضر نیز حشرات کامل و لاروهای شپشه قرمز آرد مرگ و میر بسیار بالایی در مقابل پودر کائولین نشان داده اند، می توان این نتیجه را بدست آورد که کائولین می تواند اثر کنترلی قابل قبولی روی سایر آفات راسته سخت بالپوشان داشته باشد که لازم است تحقیقات وسیعی در این زمینه انجام گیرد. طبق تحقیقات(1997) korunic،پودر کائولین با بستن سوراخ اسپیراکل مانع تنفس شده و از طریق خسارتی که به کوتیکول وارد می کند باعث نابودی حشره می شود. طبق تحقیقات(2000) , fields and korunic t. castaneum در مقابل پودر کائولین حساسیت بیشتری نسبت به خاک دیاتومه دارد. اثر و نتیجه ای که گردهای بی اثر دارند، به مقدار رطوبت دانه ها بستگی زیادی دارد (permual and lepatourel, 1990). طبق بررسیهایmahdi and khalequzzaman (2006) اثر گردهای بی اثر در برابر حشرات به خواص فیزیکی این گردها بستگی دارد. ظاهر فیزیکی این مواد مانع ار حرکت، تغذیه و تخم گذاری حشرات می شود. بر اساس این مطالعه درصد مرگ و میر حشرات کامل در غلظتهای مختلف با هم اختلاف معنی داری دارند که با نتایج(2000) et al., keita وet al., tripathi (2003) مبنی بر افزایش مرگ و میر حشرات بالغ سوسک چهارنقطه ای حبوبات و شپشه آرد در اثر افزایش غلظت اسانس مطابقت دارد. گونه های حشرات مورد مطالعه در این تحقیق حساسیت یکسانی در برابر اسانس ها نداشته و بیشترین درصد مرگ و میر در مراحل زیستی سوسک چهارنقطه ای حبوبات در برابر اسانس های زنجبیل و پونه در مرحله تخم و در مورد شپشه آرد در مرحله حشره کامل مشاهده شد. برخی از این محققین از جمله et al.,(2002) tapondjou ، به چنین تفاوتی در حساسیت این گونه ها در برابر دیگر اسانس ها از جمله اسانس گیاه chenopodium ambrosioides اشاره داشته اند. تفاوت در مقادیر اسانس مصرفی می تواند به شرایط آزمایش( اندازه محفظه تدخین، دمای محل نگهداری محفظه تدخین)، نوع اسانس مصرفی (از لحاظ طبیعی یا سنتتیک بودن)، درصد خلوص اسانس و نوع روش اسانس گیری، استفاده از مواد کمک کننده (استون و co2) و خصوصیات فیزیولوژیک گونه (اندازه و خصوصیات فردی اعم از وجود ژن مقاومت در برخی افراد) بستگی داشته باشد، به طوریکه در آزمایشات مشابه با آفات انباری مختلف و اسانس های مختلف نشان داده می شود (haung et al., 2000).