بررسی اثر پوشش خاک بر آشکارسازی طوفان های گرد و غبار با استفاده از تصاویر ماهواره ای

طوفان های گرد و غبار از خطرات عمده در مناطق خشک و نیمه خشک هستند که شوری خاک، فقر پوشش گیاهی، گرمای هوا و وجود بادهای شدید از عوامل موثر بر آن است که باعث تغییرات وسیعی در اکوسیستم می شوند. بنابراین پایش پیوسته و تعیین شبانه روزی مکانی و زمانی آنها حائز اهمیت بسیار است. دامنه بروز و قلمرو تاثیر گذاری منطقه ای و فرامنطقه ای طوفان های گرد و غبار را می توان از روی تفاوت های ناشی از بازتاب طیفی و اختلاف دمایی پدیده های زمینی که بر روی تصاویر ماهواره ای منعکس می گردد، پایش نمود و گستره های مکانی و زمینی آن ها را تعیین نمود. علاوه بر خصوصیات مواد معلق در یک طوفان، تنوع پوشش اراضی از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر آشکارسازی این فرآیند می باشد. بنابراین تنوع پوشش خاک مناطق تحت تاثیر، یکی از مهمترین چالش ها در بکارگیری تصاویر ماهواره ای در مطالعات گرد و غبار می باشد. بدین منظور داده های مربوط به قابلیت دید از سازمان جغرافیایی کشور به منظور مشخص کردن روزهای وقوع گرد و غبار اخذ و پس از آن تصاویر مادیس مربوط به 18، 19، 20 و 21 آوریل سال 2008 در سال 1390 دریافت گردید. پس از انجام پیش پردازش ها و زمین مرجع کردن تصاویر، آشکارسازی گرد و غبار با استفاده از شاخص آکرمن (ackerman index) و تفاوت دمای روشنایی (btd) صورت پذیرفت. تصاویر پردازش شده با نقشه خاک fao انطباق داده شد و از 4 نوع خاک به صورت تصادفی 40 نمونه پیکسلی انتخاب گردید که تعداد 160 نمونه برای هر خاک بود. تجزیه واریانس داده ها در قالب طرح کاملا تصادفی و مقایسه میانگین داده ها با استفاده از آزمون دانکن صورت پذیرفت. آنالیزهای آماری نمونه های پیکسلی نشان داد که در تصاویر روزانه خاک های آهکی به دلیل جذب حرارت بیشتر در طول موج های مادون قرمز حرارتی، اثر بهتری در آشکار سازی گرد و غبار دارند. در حالی که در تصاویر شبانه تاثیر هر 4 نوع خاک در آشکار سازی گرد و غبار با یکدیگر اختلاف چندانی نداشت. تشخیص دقیق تر آن نیاز به مطالعات بیشتری دارد.