بررسی دیداری نگاره های انسان و پرنده در هنر سلجوقی

هنر تصویری دوره سلجوقی به دلیل جذابیتهای ویژه اش همواره مورد توجه هنرمندان و پژوهشگران قرار داشته است. پژوهش حاضر نیز با هدف شناسایی جنبه های زیباشناختی و عناصر دیداری نگاره های انسان و پرنده در هنر سلجوقی با تمرکز بر عناصر دیداری مربوط به آنها نظیر: خط، شکل، رنگ، بافت، ترکیب بندی، زاویه دید، محتوای اثر، بیان داستانی و پی آیند تصاویر انجام گرفته است. بطوریکه جنبه های آشکار و پنهان عناصر دیداری تصویر سازی در هنر سلجوقی و ظرافتهای مربوط به آن دوره آشکار گردد. و نیز جنبه های زیبائی شناختی استفاده از نگاره های پرندگان در حکایات نغز منظومه منطق الطیر بعنوان یکی از شاهکارهای مثنوی تمثیلی عرفان اسلامی که روشنگر تفکر عرفانی و خداجویانه عطار میباشد، تبیین شود. این پژوهش از طریق بررسی شرایط تاریخی، اقتصادی، مذهبی و فرهنگی، مناسبات سیاسی و اجتماعی و نیز تجزیه و تحلیل و آنالیز آثار به روش توصیفی، و تحلیل محتوا در منابع قابل دسترس با دیدگاهی نمادپردازانه و تصویرسازانه انجام گرفته است. نتایج بررسی نشان می دهد که نقش انسان و پرنده در هنر سلجوقی جنبه های زیباشناسی خاص خود را در نوعی ساده سازی و بیان هندسی ارائه میکند. بطوریکه عناصر بصری نظیر: خط، شکل، رنگ در ترکیب با هم نشان دهنده ویژگیها و ظرافتهای هنری درونگرا و بی پیرایه می باشند. در این هنر رنگها غنی و قوی و نقش ها دارای کیفیتی اسطوره ای و حماسی هستند، خطوط محکم و در عین حال با نرمی و قوس ملایم دیده می شود. در مجموع میتوان گفت: نیت هنرمند سلجوقی انتقال واقعی پیکره است، که به صورت دو بعدی و قرینه سازی همراه با کاربرد وسیع تصویر و پیکره موجب پرمایگی و غنای تزئین میشود.