مطالعه و تحلیل محتوای کتاب های علوم تجربی دوره ابتدایی براساس رشدشناختی دانش آموزان

امروزه به علت اهمیت آموزش رسمی توجه به برنامه درسی و در نتیجه توجه به محتوا به عنوان یکی از عناصر برنامه درسی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. یکی از ماده درس هایی که به عنوان محتوا برای آموزش و پرورش دوره ابتدایی در نظر گرفته شده، ماده درس علوم تجربی است. یکی از معیارهای مورد توجه برنامه ریزان درسی در انتخاب محتوا توجه به سطح رشد ذهنی فراگیرندگان است. هدف از این پژوهش بررسی محتوای کتاب های علوم تجربی دوره ابتدایی براساس مراحل رشد پیاژه در مرحله عملیات عینی بوده است. مولفه های این دوره عبارتند از : توانایی درک مفهوم بقاء، توانایی طبقه بندی و ردیف کردن، توانایی درک مفهوم عدد و کارکردن با اعداد و توانایی استدلال منطقی برحسب اشیاء و امور محسوس و عینی. با استفاده از روش تحلیل محتوا این مولفه ها در کتاب های علوم تجربی به صورت مستقل در هر پایه و به صورت یکپارچه در کل پایه های ابتدایی مورد بررسی قرار گرفت .جامعه آماری این پژوهش کتاب های علوم 5 پایه دوره ابتدایی بود. در این تحقیق نمونه گیری به عمل نیامده است و تمامی کتاب های دوره ابتدایی و تمامی صفحات (به همراه کلیه محتویات هر صفحه اعم از عکس، مفاهیم، کلمات،...) مورد تحلیل قرار گرفته است. ابزار جمع آوری داده ها فهرست وارسی تحلیل محتوا بود که روائی آن به صورت محتوایی و پایایی آن با استفاده از روش ویلیام اسکات محاسبه شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش آمار توصیفی (فراوانی، درصد، انحراف معیار، میانگین و...) استفاده شده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که در کتاب های علوم تجربی دوره ابتدایی مفهوم توانایی درک مفهوم بقاء و توانایی درک مفهوم عدد و کارکردن با اعداد مورد توجه قرار نگرفته است. مفهوم توانایی طبقه بندی و ردیف کردن در حد نسبتا ضعیفی اعمال شده است و توانایی استدلال منطقی برحسب اشیاء و امور محسوس و عینی در حد نسبتاً مناسبی اعمال شده است. واژگان کلیدی: تحلیل محتوا ، کتاب های علوم تجربی دوره ابتدایی، رشد شناختی، دیدگاه پیاژه، دوره عملیات محسوس .