سنجش استرس اکسیداتیو در کبد ماهی کفشک راست گرد در دو منطقه خور موسی و سجافی

میزان ورود آلاینده های صنعتی، کشاورزی و فاضلاب های خانگی به اکوسیستم های دریایی و به تبع آن میزان آلودگی دریاها و اثرات این آلاینده ها بر ارگانیسم های آبزی طی چند دهه ی گذشته به طور چشمگیری افزایش یافته است. اکوسیستم های آبی بخش عمده ای از محیط زیست ما را تشکیل می دهند از این رو ایمنی آن ها به طور مستقیم با سلامت انسان در ارتباط است. اغلب آلاینده های محیطی، پتانسیل ایجاد استرس اکسیداتیو را در ارگانیسم های آبزی داشته و به همین دلیل استرس اکسیداتیو به عنوان یکی از بیومارکر های مواجهه با آلاینده های محیطی در اکوسیستم های آبی مورد توجه روز افزون قرار گرفته است. خور موسی به دلیل مجاورت با بنادر ماهشهر و امام خمینی و مجتمع های پتروشیمی مقادیر قابل توجهی از آلاینده های شیمیایی را دریافت می کند که قادر به تولید گونه های فعال اکسیژن در ارگانیسم های آبزی هستند. در این پژوهش آنزیم های کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز به عنوان بیومارکرهای استرس اکسیداتیو در کبد ماهی کفشک راست گرد (euryglossa orientalis) در دو منطقه ی خور موسی به عنوان منطقه ی پراسترس و سجافی به عنوان منطقه ی نسبتاً کم استرس مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که میزان فعاالیت آنزیم های کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز در منطقه ی خور موسی به طور معنی داری نسبت به منطقه ی سجافی بالاتر بود (05/0>p). نتایج هیستوپاتولوژی نشان داد که میزان آسیب های بافتی در منطقه ی خور موسی نسبت به منطقه ی سجافی به طور معنی داری بالاتر بود. آسیب های بافتی مشاهده شده شامل دژنرسانس هپاتوسیت ها، پاسخ های التهابی، افزایش تجمعات ملانوماکروفاژ، رسوب لیپوفوشین، پلیوزیز و آدنومای سلول های آسینی پانکراس بود. به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان و آسیب های هیستوپاتولوژیک می توانند به عنوان یک بیومارکر حساس در ماهی کفشک راست گرد در برنامه های بیومانیتورینگ مورد استفاده قرار بگیرند.