بررسی تاثیر کیفیت آب رودخانه قشلاق سنندج بر فراوانی و تنوع جوامع ماکروزئوبنتوز(macrozoobenthos)

منابع آب شیرین برای طیف وسیعی از موجودات زنده از پلانکتون های جانوری و گیاهی تا پستاندارانی مانند؛ شنگ زیستگاه ویژه ای به شمار می روند. این تنوع حیات در تامین غذا، انرژی، پایداری اکوسیستم و توسعه پایدار در مقیاس جهانی نقش اصلی را ایفا می کند. به همین دلیل شناسایی، حفظ و نگهداری تنوع زیستی در مقیاس منطقه ای و جهانی از اهمیت خاصی برخوردار است. به منظور بررسی کیفیت آب رودخانه قشلاق سنندج و تاثیر آن بر جوامع ماکروزئوبنتوز (به عنوان اعضای اصلی حلقه ی ابتدایی زنجیره های غذایی در اکوسیستم های آبی) این رودخانه، 6 ایستگاه بر اساس آشفتگی های طبیعی (پیوستن یک رود دیگر به آن) و آشفتگی انسان ساخت (تخلیه پسآب تصفیه خانه فاضلاب شهری) که سبب تغییر در شرایط زیست محیطی در طول رودخانه مورد مطالعه می شد انتخاب شد. نمونه برداریاز آب و جوامع ماکروزئوبنتوزی این رودخانه از اردیبهشت الی مهر ماه 1389 انجام شد. متغیرهای محیطی شامل؛آمونیاک (ازت کل آمونیاکی)، نیترات، فسفات، سرعت جریان آب، هدایت الکتریکی، اکسیژن محلول (do)، اکسیژن مورد نیاز فعالیت های بیولوژیکی (bod5)، دما و tds به منظور تعیین کیفیت آب رودخانه قشلاق سنندج اندازه گیری شدند.بر اساس نتایج به دست آمده، ایستگاه 5 که پایین تر از محل تلاقی پساب تصفیه-خانه فاضلاب سنندج و رودخانه قشلاق سنندج قرار دارد آلوده ترین ایستگاه نمونه برداری و ایستگاه های 3 و 4 که در حد فاصل سد قشلاق سنندج و شهر سنندج قرار دارند دارای بالاترین کیفیت آب می باشند. 59 خانواده، 19 راسته، 8 رده و 5 شاخه از جوامع ماکروزئوبنتوز در این رودخانه در طول تحقیق شناسایی شد. از بین متغیرهای محیطی مورد بررسی، بالاترین ارتباط معنی دار مثبت و ارتباط معنی دار منفی با تنوع و فراوانی جوامع ماکروزئوبنتوز به ترتیب بین متغیر اکسیژن محلول و فسفات مشاهده گردید. هم چنین نتایج این تحقیق نشان داد که فراوانی، تنوع و زیتوده جوامع ماکروزئوبنتوز در پایین دست سد قشلاق سنندج به نسبت بالادست آن بیشتر شده است. این نتایج می تواند نشان دهنده این موضوع باشد که احداث سد در کنار تاثیر سایر عوامل محیطی در افزایش فراوانی نسبی خانواده های lumbricidae،dytiscidae ،simuliidae و planorbidae و کاهش فراوانی نسبی خانواده های erpobdellidae و gomphidae موثر بوده است که حاکی از بر هم خوردن تعادل بوم شناختی رودخانه قشلاق توسط این سد است.