تاثیر تغییر پوشش گیاهی، بر شاخص های کیفیت خاک و اجزای شیمیایی- فیزیکی کربن آلی در استان گیلان (مطالعه موردی : ایستگاه صنوبر صفرابسته)

نوع پوشش گیاهی بر ذخیره کربن آلی خاک و خصوصیات کیفی خاک تاثیر به سزایی دارد به منظور بررسی این تاثیر هفت منطقه با پوشش خالص سرو تاکزدیا، پوشش مخلوط صنوبر و توسکا، پوشش صد درصد توسکا، پوشش صد درصد صنوبر، پوشش 50 به 50 درصد توسکا- صنوبر، پوشش 30 به 70 درصد توسکا- صنوبر و پوشش 30 به 70 درصد صنوبر- توسکا در ایستگاه تحقیقاتی صفرابسته استان گیلان با موقعیت ´57°49 تا ´60°49 طول شرقی و´19°37 تا ´22°37 عرض شمالی انتخاب شد. در هر پوشش پروفیل های خاک حفر و خصوصیات مورفولوژیکی، فیزیکی و شیمیایی در آن ها مطابق روش های استاندارد مطالعه و اندازه گیری گردید. مطالعه پروفیل های شاهد در منطقه نشان داد که خاک های تحت پوشش سرو تاکزدیا در تحت گروه oxyaquic hapludolls، و خاک های تحت پوشش صنوبر، توسکا و مخلوط صنوبر و توسکا در تحت گروه typic humudeptطبقه بندی شدند. مقایسه میانگین خصوصیات اندازه گیری شده نشان داد که نوع پوشش منطقه بر بسیاری از ویژگی های خاک، تاثیر معنی دار دارد. در بین خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیو شیمیایی اندازه گیری شده میانگین وزنی قطر خاکدانه ها، درصد رس قابل انتشار، آب قابل استفاده، جرم مخصوص ظاهری و مقادیر کربوهیدرات های خاک بیش ترین اختلاف را در بین خاک های مورد مطالعه نشان دادند. مقایسه بین پوشش های مختلف در منطقه نشان داد که پوشش سرو تاکزدیا نسبت به پوشش مخلوط توسکا و صنوبر و پوشش 30 به 70 درصد صنوبر- توسکا نسبت به سایر پوشش ها باعث بهبود خصوصیات کیفی خاک شدند. نتایج به دست آمده از برآورد مقدار کربن در افق های آلی و معدنی خاک نشان داد، که اختلاف قابل توجهی در مقدار ذخیره کربن بین پوشش های جنگلی مورد مطالعه وجود دارد. بیش ترین مقدار ذخیره کربن بین دو پوشش سرو تاکزدیا و مخلوط صنوبر و توسکا مربوط به پوشش سرو تاکزدیا (08/123 تن در هکتار) و در سایر پوشش ها مربوط به پوشش 30 به 70 درصد توسکا- صنوبر (91/50 تن در هکتار) بود. بیش ترین مقدار کربوهیدرات عصاره گیری شده در عمق صفر تا 15 سانتی متر مربوط به روش آب داغ 85 درجه سانتی گراد (93/23 پی پی ام) در پوشش 30 به 70 درصد توسکا- صنوبر، و در عمق 15 تا 45 سانتی متر مربوط به روش اسید سولفوریک غلیظ (61/6 پی پی ام) در پوشش صد درصد توسکا بود. اندازه گیری مقدار دی اکسید کربن متصاعد شده در پوشش های مورد مطالعه روند افزایشی را با گذشت زمان نشان داد. مقدار این ویژگی در عمق صفر تا 15 سانتی متر بیش تر از عمق 15 تا 45 سانتی متر بود و حداکثر مقدار دی اکسید کربن متصاعد شده در عمق صفر تا 15 سانتی متر مربوط به پوشش صد درصد توسکا بود. یافته های تحقیق نشان داد که نوع پوشش گیاهی بر بسیاری از خصوصیات کیفی و مقدار ذخیره کربن در خاک موثر است. هم چنین در بین پوشش های مورد مطالعه پوشش های سرو تاکزدیا و30 به 70 درصد توسکا- صنوبر موثرترین پوشش در افزایش مقدار ذخیره کربن در خاک های مورد مطالعه بودند.