بررسی امکان اجرای طرح تغذیه مصنوعی برای جبران کسری مخازن آب زیر زمینی دشت کرمانشاه با استفاده از gis

ایران از نظر جغرافیایی در محدوده ای از کره زمین واقع شده است که بخش وسیعی از آن را مناطق خشک و نیمه خشک دربر می گیرد، در چند دهه اخیر نیز با افزایش رشد جمعیت و به دنبال آن افزایش نیاز آبی کشور، تعادل منابع آبی در معرض تهدید قرار گرفته است. به گونه ای که سهولت دستیابی به منابع آب زیرزمینی باعث پایین رفتن سطح ایستابی، کاهش ذخیره مخزن و تغییر کیفیت یا آلوده شدن آبخوان شده است. در این راستا می بایست با اعمال مدیریتی صحیح و اجرای برنامه های اصولی از افت سطح آب زیرزمینی جلوگیری کرده و در صورت امکان تعادل بهم خورده آبخوان را احیا نمود. از راهکارهای ممکن بدین منظور مکانیزه کردن کشاورزی، کاهش بهره برداری از آب زیرزمینی و تغذیه مصنوعی (artificial recharge) می باشد. هدف از انجام این تحقیق، امکان سنجی طرح تغذیه مصنوعی با استفاده از فناوری gis در محدوده دشت کرمانشاه است. این منطقه با مساحت 4/64 هزار هکتار بصورت یک دشت کشیده در امتداد شمال شرق- جنوب غرب، از نظر تامین آب جهت مصارف کشاورزی با کمبود مواجه می باشد. با توجه به افزایش فعالیتهای کشاورزی در منطقه احتمال آن می رود که در آینده ای نه چندان دور شاهد کاهش ذخیره آبخوانهای موجود باشیم. به همین منظور ابتدا تمام پارامترهای مورد نیاز جهت گزینش مکان مناسب جهت اجرای طرح تغذیه مصنوعی شناسایی و مورد بررسی قرار گرفتند. از جمله این پارامترها عبارتند از شیب، نفوذپذیری محل، عمق تا سطح ایستابی، لیتولوژی بخش غیر اشباع، فاصله از رودخانه ، محیط آبخوان و کیفیت منابع آب سطحی که در این مطالعه مورد لحاظ قرار گرفتند. جهت مشخص نمودن تاثیر هر کدام از این پارامترها بر روی مکان یابی تغذیه مصنوعی از توانائیهای gis به عنوان ابزاری قدرتمند در تهیه و تجزیه و تحلیل داده ها بهره گرفته شد. سپس با تلفیق و هم پوشانی لایه های اطلاعاتی در محیط gis و اعمال مدل هم پوشانی شاخص وزنی بر روی لایه ها، مناطق مختلفی از محدوده مورد مطالعه به عنوان محدوده بسیار مناسب جهت اجرای تغذیه مصنوعی مکان یابی گردید. سپس لایه کاربری اراضی با لایه مکان های بسیار مناسب برای تغذیه مصنوعی در نقشه پهنه بندی دشت تلفیق داده شد. مکان هایی که با لایه کاربری اراضی دیم همپوشانی داشتند انتخاب و به عنوان مناسب ترین مکان های فاقد محدودیت کاربری اراضی، برای انجام عمل تغذیه مصنوعی در دشت معرفی گردید. بعد از ارزیابی تک تک پارامترهای موثر در انتخاب مکان مناسب جهت اجرای طرح تغذیه مصنوعی مشخص شد که هیچ یک از پارامترها به عنوان عامل بازدارنده محسوب نگردیده و در دشت کرمانشاه شرایط اجرای تغذیه مصنوعی مهیا می باشد و می توان با تزریق آب به آبخوان میزان ذخیره آب را افزایش داد.