بررسی فنولوژی گلدهی ارقام سیب و تعیین بهترین گرده زا برای سیب رقم گالا

چکیده سیب malus pumila (mill) از خانواده رزاسه، از مهم ترین میوه های مناطق معتدله از نظر اقتصادی و تجاری در دنیا می باشد. از نظر گرده افشانی اکثر سیب ها دگرگشن هستند و لذا تمام ارقام آن برای تشکیل میوه به دگرگرده افشانی نیاز دارند. تشکیل میوه حتی در ارقام خودبارور نیز در صورت انجام دگرگشنی بیشتر و قابل اطمینان خواهد بود. بنابراین قبل از انتخاب رقم، باید نیاز گرده افشانی آن مشخص گردد. در رقم گرده زا باید میزان تولید گرده زیاد، گرده های سازگار با رقم اصلی و هم زمانی گلدهی با رقم مورد نظر را داشته باشد. این پژوهش طی دو سال 1387 و 1388 در شهرستان کیاسر-استان مازندران با هدف تعیین روند گلدهی و میکروفنولوژی ارقام سیب مورد مطالعه با استفاده از آزمون فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی و اثر روش های گرده افشانی در میزان باروری و تشکیل میوه براساس طرح بلوک های کامل تصادفی در سیب رقم گالا انجام شد و آنالیز داده های مشاهده ای با آزمون چند دامنه ای دانکن صورت گرفت. نتایج بیانگر آن است که رقم گالا در شرایط خودگرده افشانی طبیعی و مصنوعی به ترتیب 3/2 درصد و 6/2 درصد تشکیل میوه داده است که در مقایسه با گرده افشانی آزاد (3/16 درصد) اندک است، لذا می توان سیب رقم گالا را در شرایط مورد مطالعه در گروه، با خودباروری ضعیف قرار داد. در شرایط دگرگرده افشانی، گرده رقم دلباراستیوال با 8/30 درصد و گرده رقم رداستار با 25 درصد بیشترین تشکیل میوه را روی رقم اصلی گالا ایجاد نمودند. با توجه به صفاتی چون فرم، اندازه و مواد جامد محلول میوه، که از نظر اقتصادی اهمیت دارند، ارقام رداستار، گرانی اسمیت و دلباراستیوال می توانند به عنوان ارقام مناسب گرده زا برای رقم مادری گالا معرفی شوند. رقم دلباراستیوال در دو سال مورد بررسی با رقم گالا هم پوشانی گلدهی بیش از 80 درصدی داشت، در حالی که هم پوشانی گلدهی ارقام رداستار و گلدن دلیشز بیش از 60 درصد و گرانی اسمیت 50 درصد بوده است. بنابراین برای تأمین باروری قابل اطمینان و گرده افشانی بهینه می توان رقم دلباراستیوال را به عنوان بهترین گرده زا در شرایط مورد آزمایش معرفی نمود.