بررسی تاثیر عصاره آبی الکلی شاهدانه(cannabis sativa) بر پارامترهای اسپرم رت های دیابتی

مقدمه: دیابت یک اختلال متابولیکی است که آثار عملکردی و ساختاری متنوع بر سیستم تولید مثل نر دارد. سازمان بهداشت جهانی تاکید ویژه بر توسعه داروهای آنتی دیابتیک گیاهی دارد. یکی از گیاهانی که در بسیاری از فرهنگ ها و طب قدیم از آن به عنوان دارو یاد شده، شاهدانه (cannabis sativa) نام دارد. هدف از تحقیق حاضر بررسی تاثیر عصاره آبی الکلی شاهدانه بر برخی پارامترهای اسپرم در رت های دیابتی می باشد. مواد و روش ها: تعداد 56 رت نر نژاد ویستار(gr240-210) به طور تصادفی به 8 گروه (7n=) تقسیم شدند: (a) کنترل، (b) دریافت عصاره شاهدانه ( سه دوز 10، 50 و mg/kg100)، (c) دیابتی محض و (d) دیابتی درمان شده با عصاره شاهدانه (سه دوز 10، 50 و mg/kg100). برای ایجاد دیابت نوعi ، از استرپتوزوتوسین (stz) به میزان mg/kg60 به صورت تک دوز و تزریق داخل صفاقی (ip) استفاده شد. بذر گیاه شاهدانه توسط روش پرکولاسیون عصاره گیری شد. گروه کنترل آب مقطر و گروه های تجربی b و d عصاره با دوز های 10، 50 و mg/kg100 به روش داخل صفاقی(ip) به مدت 14 روز دریافت کردند. در پایان مطالعه، حیوانات پس از توزین، تشریح شدند .خون گیری از قلب انجام و تستوسترون سرم به روش elisa سنجیده شد. همچنین وزن بیضه تعیین و از ناحیه دم اپیدیدیم، اسپرم ها جمع آوری شد و از نظر تعداد، تحرک و مورفولوژی مورد بررسی قرار گرفتند. ضمنا" مقاطع بافتی از بافت بیضه تهیه و قطر توبول های سمینیفر از طریق دوربین و نرم افزار motic تعیین شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده توسط نرم افزار spss 16 با روش آماری anova /tukey test one way صورت گرفت و<0.05 p از لحاظ آماری معنی دار در نظر گرفته شد. نتایج: میانگین قند خون در رت های دیابتی درمان شده با عصاره در مقایسه با گروه دیابتی محض کاهش معنی داری نشان داد (p = 0.00). میانگین تعداد و تحرک اسپرم ها‏، درصد اسپرم ها با مورفولوژی طبیعی و میزان هورمون تستوسترون در گروه دیابتی محض و گروه های دیابتی درمان شده با عصاره نسبت به گروه کنترل کاهش معنی داری داشت (p = 0.00). همچنین عصاره شاهدانه باعث کاهش معنی دار تعداد و حرکت پیش رونده اسپرم در گروه های دریافت کننده عصاره نسبت به گروه کنترل‏ گردید(p = 0.000). قطر توبول های سمینیفر در گروه های دریافت کننده عصاره، دیابتی محض و دیابتی درمان شده با عصاره نسبت به گروه کنترل کاهش معنی داری (.000p=) نشان داده است. نتیجه گیری: عصاره ی آبی الکلی شاهدانه می تواند بر هیپرگلیسمی ناشی از ایجاد دیابت اثر تعدیل کننده داشته باشد اما هیچ گونه اثر بهبود دهنده بر عوارض تولید مثلی ناشی از دیابت از قبیل کاهش تحرک و تعداد اسپرم ندارد.