توزیع گونه های شیمیایی سرب، مس و کادمیم در اثر افزودن لجن فاضلاب به خاک

به رغم جنبه های مفید لجن فاضلاب به دلیل وجود مقادیر نسبتا زیاد فلزات سنگین در لجن کاربرد آن در کشاورزی ممکن است مشکل ساز باشد و باعث انباشته شدن بیش از حد فلزات سمی مانند سرب، مس و کادمیم در خاک گردد. با توجه به سمی بودن غلظت بیش از حد مس، سرب و کادمیم برای انسان و دیگر موجودات، آگاهی از توزیع شکل های متفاوت عناصر در خاک به دلیل توانایی متفاوت هر شکل در ورود به محلول خاک بسیار مهم است. عصاره گیری دنباله ای برای جداسازی بخش های مختلف عناصر جهت پیشگویی قابلیت جذب بیولوژیکی، میزان آبشویی آنها و تغییر شکل بخش های شیمیایی این عناصر در خاک های کشاورزی و آلوده مفید است. در این مطالعه از روش عصاره گیری دنباله ای جهت بررسی توزیع گونه های مختلف سرب، مس و کادمیم در خاک تیمار شده با سه نوع لجن خام، فعال و تثبیت شده استفاده گردید. در این روش هر عنصر به هفت بخش محلول و تبادلی، کربناتی، آلی، پیوند با اکسید منگنز، پیوند با اکسید آهن بلوری، پیوند با اکسید آهن بیشکل و بخش باقی مانده تقسیم می شود. مقدار کل و قابل جذب این عناصر و نیز غلظت این عناصر در گیاه ذرت رشد یافته در خاک های تیمار شده با لجن فاضلاب نیز مورد اندازه گیری قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین میزان عناصر سرب، مس و کادمیم بعد از شکل تتمه به ترتیب در بخش های کربناتی، پیوندی با اکسید آهن بی شکل و آلی بوده است. کاربر لجن فاضلاب موجب کاهش سرب در همه اشکال و افزایش آن در شکل تتمه گردید. هچنین موجب شد مس در بخش پیوندی با کسید آهن بی شکل و تممه افزایش یابد . در خصوص عنصر کادمیم مشاهده شد که کاربرد لجن موجب شد کادمیم از بخش های محلول و تبادلی و کربناتی به بخش آلی وارد شود. غلظت کل فلزات سرب، مس و کادمیم نیز افزایش یافت. اثر کاربرد لجن بر غلظت فلزات مورد مطالعه در گیاه معنی دار نگردید.