طراحی مدل ریاضی اولویت بندی عوامل موثر بر موفقیت کسب و کار های کوچک و متوسط بخش فناوری های برتر در ایران

کسب و کار های کوچک و متوسط نقش محوری درتوسعه اقتصادی کشور های سراسر جهان دارند. امروزه صنعت از سازمان های بزرگ که به صورت عمودی ادغام شده اند در حال فاصله گرفتن است و در عوض زنجیره های ارزش قابل انعطاف جایگزین آنها می شوند. برخلاف تصور پیشین که کسب و کار های کوچک و متوسط (smes) را جزئی جانبی در زنجیره ارزش محسوب می کردند، امروزه sme ها به عنوان جزء کلیدی زنجیره ارزش شناخته می شوند. کسب و کار های کوچک و متوسط در اقتصاد کشور ها حائز اهمیت بسیار زیادی است ، تخمین زده شده که sme ها 80 درصد رشد اقتصادی جهان را شامل می شوند. در واقع کسب و کار های کوچک و متوسط با رشد اقتصادی ، پیوستگی اجتماعی ،اشتغال و همچنین توسعه منطقه ای و محلی پیوند عمیقی دارند. در تحقیق حاضر تلاش بر این است تا مدلی برای عوامل موثر بر موفقیت کسب و کارهای کوچک و متوسط حوزه فناوری‏های برتر (high-tech smes) تدوین گردد. بدین منظور با بررسی تحقیقات قبلی و مرور ادبیات مرتبط با موضوع و همچنین مصاحبه با خبرگان صنعت و دانشگاه، 47 عامل موثر بر موفقیت این بنگاه‏ها شناسایی شد. سپس این عوامل در 10 شاخص اصلی طبقه بندی گردید. با توجه به عدم استقلال این عوامل، در ادامه نوع همبستگی و ارتباط بین آنها تعیین گردید و مدل شبکه‏ای عوامل موثر بر موفقیت sme های حوزه فناوری‏های برتر تدوین گردید. در مرحله بعد با استفاده از پرسشنامه‏های طراحی شده بر مبنای مدل مذکور نظرات خبرگان جمع‏آوری شد. به دلیل کیفی بودن معیارها و به منظور لحاظ نمودن عدم قطعیت موجود در قضاوت‏های تصمیم گیرندگان، جمع‏ آوری نظرات خبرگان با استفاده از مقیاس کلامی انجام گرفت و تحلیل داده‏ها با کمک روش‏های تصمیم گیری چند معیاره فازی صورت پذیرفت. با توجه به تعدد عوامل وهمچنین وجود همبستگی بین آنها، در این پژوهش از تکنیک فرایند تحلیل شبکه‏ای فازی (fuzzy anp) به منظور تحلیل داده‏ها و تعیین اهمیت نسبی عوامل موثر بر موفقیت استفاده شده است. در مرحله بعدی عوامل حیاتی موفقیت این بنگاه‏ها تعیین گردیدند و از آنها به منظور ارزیابی عملکرد 17 بنگاه دارای فناوری برتر واقع در مرکز رشد سازمان زیست فناوری و رتبه بندی آنها با بهره گیری از تکنیک تاپسیس فازی استفاده گردید.