بررسی سیستماتیک مولکولی جنس aphanius nardo, 1827 (شعاع بالگان: کپورماهیان دندان دار) در ایران

تا کنون حدود 202 گونه ماهی از آبهای داخلی ایران گزارش شده است که در 104 جنس، 28 خانواده، 17 راسته و 3 رده قرار می گیرند . خانواده کپورماهیان دندان دار با داشتن 8 گونه در مقام پنجم از لحاظ تنوع گونه ای در ایران قرار دارد. جنس aphanius تنها جنس این خانواده در ایران است که شناسایی اعضای آن در ابتدا بر اساس بررسی ریخت سنجی سنتی و نیز الگوی رنگی آنها انجام شده است اما به تدریج فاکتورهای دیگری مثل شکل ظاهری اتولیت، ریزساختار فلس و اخیرا" مارکرهای مولکولی نیز در شناسایی این گروه کمپلکس مورد استفاده قرار گرفته است با توجه به اینکه استفاده از تکنیک های مولکولی بویژه سیتوکروم b در مورد گونه ها یا جمعیت های ایزوله این جنس در ایران صورت نگرفته است لذا در پژوهش اخیر سعی شده است که با استفاده از ژنوم میتوکندریایی سیتوکروم b سیستماتیک مولکولی اعضای این جنس مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور 67 نمونه aphanius از جمعیت های مختلف موجود در حوضه های آبریز ایران تعیین توالی گردید. با توجه به نتایج بدست آمده از این پژوهش به نظر می رسد فعال بودن ساختارهای زمین شناختی ایران سبب جدایی سریع نواحی مختلف از یکدیگر و تشکیل نواحی مستقلی شده است. این مسئله شرایط مناسبی را برای جدایی جغرافیایی جمعیت های مختلف aphanius، کاهش تبادل ژنتیکی و تشکیل گونه های مستقل اصفهان، مهارلو، دجله، کر، مند، کل، نمک و کویر فراهم آورده است. اما به هر حال استفاده از مارکرهای مولکولی بیشتر جهت تعیین جایگاه تاکسونومیکی کمپلکس aphanius dispar و جمعیت هله مورد نیاز است.